Heybet AKDOĞAN
  04-08-2022 13:09:00

Gidişin bir uzun öyküdür üstad

Kapitalizm toplumu katılaştırır, duyarsızlaştırır ve herkesi rutinleştirir. Kapitalizm için önemli bir amaç olan bu toplumsal ruh hâli, kapitalizmin yaratmak istediği kültür ve sanat için vazgeçilmez bir hedeftir.

Yalıtılan toplumla, kapitalizm; aydınları, sanatçıları, kültürü ve sanatı, toplumüstü kılar, böylece kapitalist sistemde gelişen kültür ve sanat, topluma yabancılamıştır ve ulaşılmazdır.

Bu amaçla kültür ve sanat ilerlerken, toplumun ne kadar geri kaldığı, kapitalist sistem tarafından topluma yansıtılır ve sanatçılar, toplum için tapınılası birer 'idole' dönüşürler.

Kapitalizm öncesinde sanat yapmak ve yazmak kazanç amaçlı değilken, kapitalist kültürde sanat ve yazım sermayenin bir organına dönüşüp, sanatçı ve yazarlar aristokrasinin gelişmesine neden olur.

Kapitalist sistemde sanatçı hiçbir zaman toplum için sanat yapmaz. Toplum için yapılmayan sanat ise, tarihin her döneminde toplumların ezilmesi ve sömürülmesi için, gerekli olan sosyolojik altyapıyı hazırlar. Zira, faşizm sadece kaba şiddet değildir. Ezilen, öldürülen toplumlara karşı tepki koymayan; sanatçılar, yazarlar ve şairler faşizmin suç ortaklarıdırlar.

Bunun yanısıra faşizme karşı olduğunu sanarak, fakat esiri olduğu bir başka faşist ideolojiden dolayı, faşizmi tam olarak çözümleyememiş sanatçı ve aydınlarda mevcuttur. Örneğin; 2.Abdülhamid'in faşist rejimini anlatmak için, "Kaplanın sırtında" isimli romanını yazan, Zülfü Livaneli bir Atatürk taraftarıdır. Fakat Atatürk'ün bir faşist olduğunu, aynı Zülfü Livaneli'nin kabullenmesi ise imkânsızdır.

Konumuz şair olunca, Atatürk hayranı ama aynı zamanda halkçı şairleride görmemezlikten gelemeyiz. Mesala; Nazım Hikmet hem komünist hem de Atatürk hayranı bir şairdir.

Biliyorum, birçok Nazım hayranı ve kitlesel destekçisi bana kızabilir. Lâkin önyargılı olmadan önce, artık şu Cumhuriyet tabusunu kırmak gerekiyor. Nazım' da birçok Türkiye devrimcilerinin hatalı görüşünü savunarak, Kürt halkını, Misak-i Milli sınırları içerisinde Türkiye halkı olarak, Türkiye halkıyla özdeşleştiriyor. Oysa Kürt halkı; tarihiyle, coğrafyasıyla ayrı ve bağımsız bir halktır.

Şimdilik konumuzun dışına taşmamak için;  hangi devrim, nasıl bir devrimcilik ve halkçı olmanın somut şartlarından bahsetmeyeceğim.
Bu nedenle konuyu fazla uzatmadan sözü Emirali Yağan'a bırakayım. Bakın, "Delori" şiirinde ne diyor şairim:

"kimliksizliğimiz
kimsesizliğimiz delori

media gecelerinde ay karanlığı
pusatsız uykuların özlemi
tütün ve kavdır delori
duru bir aşk söylencesinde
sabahlara ulanan
..."

Işıklar yoldaşın olsun "bıko" (evlat ve evlat gibi değer verilen), gidişin bizim öykümüzdür.

"Gidişin uzun bir öyküdür" üstad. Kimliksizliğimiz, kimsesizliğimiz, delori diyerek titreyen elinden kazıldı şiire.

Rahat yazılan şiirler hep kuşku uyandırdı sende. Çünkü sen hiç rahat yaşayamadın. Ataların gibi, coğrafyan gibi zûlümlerle, kahırla geçti zamanın. Bu yüzden bir şiirinde "bu zûlüm, bu matem bizim" diyordun.

Yaşamın bir gerilla tenhalığıydı. Sen bu tenhalığa mecburdun. Şu çıldırmış düzende, çığlıkların şarkılarla boğulduğu bu dünyada, başka türlü sen nasıl şiir yazabilirdin ki?

Adına vatan denilen vahşetler uğruna, hangi cellad senin yazmana müsadere edebilirdi ki?

Halkının sadece yaşamasına dahi izin vermeyen o ülke, ecdadın gibi, şiirlerinide yakmaz mıydı? Bu nedenle tuttun gurbetin yolunu. Gidişini uzun bir öykü kılan gerçeğin bir parçasıda buydu. Hani demiştin ya; " gurbetin sılaya döndüğü yerde, bir tren ıslığını düşürür raylara..." Yaşadığın her yerde sürgün olmak ve Dersim'li olmak hep seninleydi. Belki de bu yüzdendi, gurbetin senin için sılaya dönüşü ve bu uzun yolculuk da, atalarının kara vagonlu trenleri, ıslığını düşürünce raylara bunu bir tek sen duyabilmiştin.

Susmak en eski alışkanlıktı herkes için. Doğu'da, güneşin doğarken vurulduğu ülkede;

Kürdistan'da, şair olmak, avazı avazlara katarak; katliamları, ölümleri anlatmak her şair için kolay değildi. Bunun için Kürdistan'da doğmak, vurulanları görmek, katledilenleri tanımak ve onlara öz ile akraba olmak lazımdı. Senin dediğin gibi üstad; " ...bıraksam eşiğinize duymazsınız, derin uykularda herkes kendine konuktur" hakikaten öyleydi. Mezopotamya'da herhangi bir acıyı, hiç kıyımlar yaşamamış insanların eşiğine bıraksak, o derin duyarsızlığın uykusundan kim uyanıp, bizim derdimize konuk olabilirdi?

Kariyer yolunda hızlıca koşan şairler, istikbal göklerde diyen batılı aydınlar bizi yazamazlar.

Zaten hiç yazmadılar.

Asırların, yılların sorumluluğu senin vicdanındaydı. Her vicdan kendini dışa vuracak bir şeyler bulmalıydı. Şiir yazmak, vicdanının dışa vurumuydu. Seni şair yapan asırların ve yılların kan kusan öfkesiydi.

İnsanlık tarihini araştırdığımızda, ilk insanlığın dili şiirdi. İlk insanlıktan çağımızın insanlığına kadar şiir hep ezilenlerin sesiydi. Ve kadim tarihin ilk şiirleride, ezilenleri anlatıyordu.

İçinde bulunduğumuz modern uygarlığın sanatı, sana yabancıydı. Kaleminde ne kariyer adına damlayan mürekkep ne de ün kazanmak maksadıyla, popüler sanatın gizemli sömürüsüyle süslenmiş imgeler vardı.

Biliyordun; ezenin taktiği değişmeyecekti. Bu devran ise, senin şiirlerinde hep böyle gitmeyecekti.

Başı okşanan suçların, sırtı sıvazlanan suçluların ödeyecekleri bedelleri olmalıydı. Her cümlende ödettiğin bedeller, artık bizim tarihimizin destanıdır Emirali Yağan.

Bazı şarkılar anlaşılması için çevrilirken dilimize, "Gül Hasan ve Keman" şiirin seninle erişti 'Diasporada' hasret yüreğimize.

Maziyi unutmayan özlemin, mevsimsiz yağan her kar ile düştü, taştan demirden içeri.

Gerçek tarihimiz yerine, resmi tarih yazılırken, ağıtlarımız metinler arasında kaybolurken ve Kırmancki kültürümüz modern kültürle tasfiye edilirken, şairin tarihsel öznelliğiyle yitirdiğimiz her ne varsa sen yazdın, biz ise; korkana artık bu dünyada yerinin olmadığını, senin dizelerinde anladık ve sonra tekrar başkaldırdık.

İnsan gittiği yerde değişiyor diyorlar.

Peki ya sen?

Modernizmin beşiği sayılan Fransa'da dahi; yorgun dağlarımızı, gökyüzünden başımıza yağan alacalı ölümlerimizi, zemheride donan bedenlerimizi hiç unutmadın ve unutturmadın.

Kıl çadırlarda esmer yanaklı çocuklara süt emzirten, can veren analar hatırlanıyor ve tanınıyorsa hâlâ, bunu az da olsa yazdığın şiirlere borçludur, dünyadan soyutlanmış hayatımız hewrê (yoldaş).

"Gitmek  bir uzun öyküdür" demiştin üstad.

Gidişin bizim için hiç bitmeyecek öykümüzdür "cigeram."

Heybet AKDOĞAN
 

  Bu yazı 4134 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  YAZARIN DİĞER YAZILARI
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 30 26 1 3 68 20 81 +48
2 Fenerbahçe 30 25 1 4 79 25 79 +54
3 Trabzonspor 30 15 11 4 51 40 49 +11
4 Beşiktaş 30 14 12 4 40 36 46 +4
5 Kasımpaşa 30 12 11 7 53 55 43 -2
6 Başakşehir FK 30 12 12 6 38 35 42 +3
7 Çaykur Rizespor 30 12 12 6 36 47 42 -11
8 Antalyaspor 30 10 9 11 35 33 41 +2
9 Adana Demirspor 30 9 9 12 46 39 39 +7
10 Alanyaspor 30 9 9 12 38 42 39 -4
11 Sivasspor 30 9 10 11 36 43 38 -7
12 Samsunspor 30 10 14 6 35 41 36 -6
13 Kayserispor 30 10 11 9 36 43 36 -7
14 MKE Ankaragücü 30 7 11 12 36 39 33 -3
15 Hatayspor 30 7 11 12 36 40 33 -4
16 Konyaspor 30 7 11 12 31 42 33 -11
17 Gaziantep FK 30 8 15 7 34 44 31 -10
18 Fatih Karagümrük 30 7 14 9 34 38 30 -4
19 Pendikspor 30 7 15 8 34 61 29 -27
20 İstanbulspor 30 3 20 7 22 55 13 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 27 21 5 1 64 23 64 +41
2 Göztepe 27 17 5 5 45 15 56 +30
3 Sakaryaspor 27 13 6 8 41 28 47 +13
4 Çorum FK 27 13 8 6 44 28 45 +16
5 Kocaelispor 27 13 8 6 39 31 45 +8
6 Bodrumspor 27 12 7 8 35 19 44 +16
7 Boluspor 27 12 8 7 26 28 43 -2
8 Bandırmaspor 27 11 8 8 37 24 41 +13
9 Gençlerbirliği 27 10 7 10 31 26 40 +5
10 Erzurumspor FK 27 10 7 10 26 21 37 +5
11 Ümraniyespor 27 9 12 6 32 39 33 -7
12 Keçiörengücü 27 8 11 8 24 33 32 -9
13 Manisa FK 27 7 10 10 33 33 31 0
14 Şanlıurfaspor 27 6 12 9 23 30 27 -7
15 Tuzlaspor 27 7 14 6 26 43 27 -17
16 Adanaspor 27 8 16 3 21 40 27 -19
17 Altay 27 5 19 3 12 55 15 -43
18 Giresunspor 27 2 21 4 12 55 7 -43
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 30 21 5 4 67 26 67 +41
2 Bucaspor 1928 30 18 3 9 46 19 63 +27
3 Van Spor FK 30 19 5 6 50 31 63 +19
4 1461 Trabzon FK 30 16 6 8 56 32 56 +24
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 30 15 6 9 42 25 54 +17
6 Ankaraspor 31 14 6 11 39 26 53 +13
7 Ankara Demirspor 30 13 12 5 35 32 44 +3
8 Karacabey Belediye Spor 31 11 10 10 32 29 43 +3
9 Beyoğlu Yeniçarşıspor 30 12 13 5 35 31 41 +4
10 Diyarbekir Spor 30 11 12 7 32 30 40 +2
11 Kırklarelispor 31 9 12 10 24 34 37 -10
12 Hes İlaç Afyonspor 30 8 11 11 18 28 35 -10
13 Nazilli Belediyespor 31 10 13 8 35 49 35 -14
14 Altınordu 30 8 12 10 34 31 34 +3
15 Serik Belediyespor 31 8 13 10 25 34 34 -9
16 Zonguldak Kömürspor 30 7 15 8 29 49 26 -20
17 Kırşehir Futbol SK 31 5 20 6 28 61 21 -33
18 Bursaspor 30 5 17 8 22 50 20 -28
19 Adıyaman FK 30 3 22 5 20 52 14 -32
Takım O G M B A Y P AV
1 Aliağa Futbol A.Ş. 24 17 0 7 50 12 58 +38
2 Kepezspor FAŞ 23 18 1 4 47 11 58 +36
3 52 Orduspor FK 24 12 7 5 30 22 41 +8
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 23 11 6 6 28 19 39 +9
5 Edirnespor 23 11 8 4 37 22 37 +15
6 İnegöl Kafkas GK 23 9 6 8 24 23 35 +1
7 Mardin 1969 Spor 23 10 9 4 31 26 34 +5
8 K.Çekmece Sinopspor 24 9 9 6 33 25 33 +8
9 Artvin Hopaspor 23 8 8 7 30 22 31 +8
10 Karabük İdmanyurdu Spor 23 9 10 4 21 31 31 -10
11 Talasgücü Belediyespor 24 8 14 2 24 37 26 -13
12 Kırıkkalegücü FK 23 6 12 5 18 29 23 -11
13 Gümüşhanespor 24 4 11 9 18 37 21 -19
14 Malatya Arguvanspor 23 2 17 4 9 40 10 -31
15 Tarsus İdman Yurdu 23 2 18 3 16 60 9 -44
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 İstanbulspor vs Çaykur Rizespor
 02/04/2024 Antalyaspor vs MKE Ankaragücü
 02/04/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 02/04/2024 Gaziantep FK vs Alanyaspor
 03/04/2024 Sivasspor vs Fatih Karagümrük
 03/04/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 03/04/2024 Kayserispor vs Kasımpaşa
 03/04/2024 Konyaspor vs Trabzonspor
 04/04/2024 Başakşehir FK vs Beşiktaş
 04/04/2024 Samsunspor vs Pendikspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/04/2024 Şanlıurfaspor vs Sakaryaspor
 02/04/2024 Boluspor vs Gençlerbirliği
 02/04/2024 Manisa FK vs Bodrum FK
 03/04/2024 Tuzlaspor vs Ümraniyespor
 03/04/2024 Adanaspor vs Eyüpspor
 03/04/2024 Altay vs Bandırmaspor
 03/04/2024 Kocaelispor vs Göztepe
 04/04/2024 Erzurumspor FK vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Diyarbekir Spor vs Nazilli Belediyespor
 03/04/2024 Esenler Erokspor vs Beyoğlu Yeniçarşıspor
 03/04/2024 Hes İlaç Afyonspor vs Altınordu
 03/04/2024 Kırklarelispor vs Bucaspor 1928
 03/04/2024 Kırşehir Futbol SK vs Adıyaman FK
 03/04/2024 Van Spor FK vs Ankaraspor
 03/04/2024 Yeni Mersin İdman Yurdu vs Karacabey Belediye Spor
 03/04/2024 Zonguldak Kömürspor vs Bursaspor
 03/04/2024 1461 Trabzon FK vs Ankara Demirspor
 03/04/2024 Kırklarelispor - Bucaspor 1928 Kırklarelispor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Kırklarelispor yenilmez
 03/04/2024 Diyarbekir Spor - Nazilli Belediyespor Diyarbekir Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Nazilli Belediyespor yenilmez
 03/04/2024 Van Spor FK - Ankaraspor Van Spor FK ligde evindeki son 7 maçını kazandı  Van Spor FK kazanır
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Artvin Hopaspor vs Edirnespor
 03/04/2024 Ayvalıkgücü Belediyespor vs Gümüşhanespor
 03/04/2024 K.Çekmece Sinopspor vs İnegöl Kafkas GK
 03/04/2024 Malatya Arguvanspor vs Kepezspor FAŞ
 03/04/2024 Mardin 1969 Spor vs Aliağa Futbol A.Ş.
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu vs Kırıkkalegücü FK
 03/04/2024 52 Orduspor FK vs Karabük İdmanyurdu Spor
 03/04/2024 52 Orduspor FK - Karabük İdmanyurdu Spor 52 Orduspor FK ligde evindeki son 5 maçını kazandı  52 Orduspor FK kazanır
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu - Kırıkkalegücü FK Kırıkkalegücü FK ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı  Tarsus İdman Yurdu yenilmez
HABER ARŞİVİ
GAZETEMİZ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI