AVUSTURYA ALEVİ İSLAM KURUMU NEYİ TEMSİL EDİYOR?

Avusturya Alevi İslam Kurumunun (AAİK) eski başkanı (11.5.2020) bir bildiri yayınladı.

Bildiride Aleviliğin İslam içinde tanınmasını sağlayan eski başkan olarak, tanım sonrası Alevi Kurumları (AABF ve İAGÖ/ AAİK) arasında 10 yılı aşkın süredir yaşayan gerilimlerden rahatsız olduğunu ve bunun giderilmesi için Alevi Kamuoyundan destek istedi.

Alevi Kamuoyu önemli ölçüde bu bildiriye destek sunarak bunun giderilmesinin olumlu bir gelişme olduğunu belirttiler.

.

Taraflardan AAİK bu konuda yaptığı açıklamanın (12.5.2020) bir yerinde şöyle diyor;

‘’…. (ALEVI), Avusturya’da yaşayan Alevileri inançsal bazda temsile yetkili tek yasal ve Kamu tüzel kurum kişiliğine sahip,……….. Bir hukuk devleti olan Avusturya’da inanç hizmeti sunmak sadece ve tek yasal inanç toplumlarının görevidir ve bizler (ALEVI) bu bilinçle her daim hareket etmekteyiz. Yasa gereği sadece kültürel ve sosyal faaliyet yapmakla yükümlü olan Derneklerin (Örnek: Kadınlar Derneği vs.) çalışmalarına karşı bir tutumumuz söz konusu olmamıştır ……..’’.

İAGÖ/ AAİK şunu demek istiyor.

Alevi inancını temsile yetkili tek kurum biziz. Yasa gereği yetki bizdedir. Başka kişi ve kurumlar inanç ile ilgili faaliyet gösteremezler. Yetki bizde olduğundan Cem dahil, tüm dini ritüelleri bizim dışımızda kimse yapamaz. Başkaları ancak Kültürel alanda (örneğin Kadınlar Derneği….. gibi inanç dışı alanlarda faaliyet yapabilirler.

.

Yani Cem, Cenaze, Nikâh, Sünnet, Hayır yemekleri, Görgü Cemleri…. vs. konularda yetki sadece bizdedir ve biz yaparız.

Peki başka kişi veya Kurumlar bu ritüellerden herhangi birini yapmak isterse ne olacak?

Elbette engel olunacak.

Veya kendilerinden bu iş için izin istenecek.

Lütfen bunu bir tarafa Not ediniz.

…

Peki Aleviliğin Avusturya’da tanınması için yapılan başvuru metninde ne yazıyor? Orada Alevilik nasıl tarif edilmiş?

‘’….Alevilik inancı, hayatın amacını insanın Ham Ervahlıktan çıkarak insan-ı kâmil olup özüne dönmek olarak tanımlar. Bunun için de; ‘Mürşit’, ‘Pîr’ ve ‘Rehber’ huzurunda ikrar verilerek ‘4 Kapı 40 Makam’ aşamasından geçilir. İnancımızın uygulandığı mekân Cem evidir…..“

Avusturya makamlarına verilen resmi tanımın en önemli yeri böyle tarif edilmiş.

.

Bu tanıma göre Aleviliğin amacı nedir?

Amaç, Ham Ervah olan kişiyi İnsan-I Kamil yapmak.

Bu nasıl olacak? Bunun için her Alevi kendi yol Dedeleri olan Mürşit, Pir ve Rehber huzurunda ikrar verecek, ve giderek 4 Kapı 40 Makam aşamasından geçecek ve İnsani Kamil olacak.

Bu nerede olacak? Cem’lerde olacak.

Peki bu nerede uygulanacak? İnancın uygulandığı yer Cem evidir.

.

Güzel.

Burada küçük bir izahta bulunalım. Her ne kadar inancın uygulandığı yer Cem evi deniyorsa da bu yeni bir deyim. Yani Alevilerin köylerden şehirlere gelmesi sonucu ortaya çıkan zorunlu bir talep.

Eskiden köylerde var olan Cem evlerini saysanız koca ülkede 10 tane Cem evi bulamazsınız. Ancak Ocakların tarihi var. Yani adına Mürşit, Pir ve Rehber denilen Dedeler yüzyıllardır var. Cem yapılan yer bazen bir oda, bazen bir merek, bazen de bir dam olurdu.

Alevilikte mekan önemli değildi.

Kuran-I Kerim Bakara suresi 115. Ayette şöyle diyor;

‘’Doğu da Allah'ındır, Batı da. Hangi yöne dönerseniz Allah'ın yüzü (kıble, kudret ve rahmeti) oradadır. Şüphesiz ki Allah, her şeyi bilendir’’.

.

Bu ayetten hareketle Aleviler kıble ve mekâna fazla önem vermezlerdi. Onlar için önemli olan barış, rızalık, hoşnutluk ve yakarıştı. Dolayısı ile ibadet edilen mekanın kendisi fazla önemli olmadığı için köylerde Cem evi de olmazdı.

Ancak şehirleşme ile birlikte Cem evi gibi bir mekan zorunlu hale geldi. Bunun da sosyolojik nedenleri var ve halk Cem evi gibi bir yapıyı hemen benimsedi. Ve giderek Cem evleri yapar oldular.

.

Tekrar konumuza dönelim.

Her Alevi ailenin yüzyıllardır devam eden ve adına Mürşit, Pir ve Rehber denen Dedeleri vardır. İstisnalar hariç hiç bir Dede, talibi olmayan kişi ile İkrar (söz ve gönül birliği) ilişkisi içine gir(e)mez.

.

Peki AAİK Kurumunda görev alan Dedeler bu Mürşit, Pir ve Rehber tanımının neresindedirler?

Kimin Mürşit, kimin Pir ve Rehber olduğuna kim karar veriyor? Ve neye göre karar veriyor?

İnanç Kurumu başkanı olan Dedenin vasfı nedir?

Yani Mürşit mi, Rehber mi yoksa Pir mi?

Birkaç sene için seçildiği bu görevi bıraktıktan sonra hangi vasfı üstlenmiş oluyor?

.

Alevilikte 3 senelik Mürşit, 2 senelik Rehberlik gibi bir sınırlama olmadığına göre AAİK kurumu hangi yetki, hangi Erkânname ve hangi istişare ile kendini merkeze oturtuyor?

İAGÖ/ AAİK kendi içinde bu sorunu gidermek için hiç ama hiç mesafe almamış iken başka kurumların kendi içinde ibadet etmesine müdahale hakkını nerden alıyor?

Diyeceksiniz ki Yasa veriyor.

O zaman ortaya iki başlı bir sorun çıkıyor.

1- Bu durum resmi tanıma uygun mu?

2-Bu durum vicdani mi? Yani ahlâka uygun mu?

.

Bunları da kısaca irdeleyelim.

A- Bu durum resmi tanıma uygun değil. Zira yasa her ne kadar yetkiyi AAİK kurumuna verse de kişi eğer Mürşit, Pir ve Rehberi ile ibadet edecekse bu durum tanıma uygun. AAİK’in buna müdahale etmesi doğru değil. Buna –yetki ileri sürülerek- müdahale etmek resmi tanıma aykırı. AAİK kendi resmi tanımını çiğnemiş oluyor.

.

B-Peki bunun vicdani mi? Ahlâka uygun mu?

Hayır. Hem vicdani, hem ahlâki değil.

Resmi tanımda ne diyor?

Amaç Ham Ervah olan kişiyi İnsan-I Kamil yapmak.

Eğer Aleviler Mürşit, Pir ve Rehber huzurunda ikrar verip Cem tutacaklar ise bir Alevi kurumunun bundan mutluluk duyması gerek. Bu sayede İnsan-i Kamil olmaya doğru yöneliyorlarsa başka bir Alevinin, yönetici ve birey olsun bundan kıvanç duyması gerek.

Hatta mümkün ise buna katkı sunması gerek.

Cem evimiz var. İstediğiniz zaman, istediğiniz Dedelerinizle gelip burada huzur içinde Cem yapabilir, herhangi bir Alevi ritüelini yerine getirebilirsiniz diye kollarını açması gerek.

.

Ama yaşananlar böyle değil.

İAGÖ/ AAİK, -yasal yetki bizdedir - diyerek kültürel çalışmalar dışında dini hizmetlerin kendileri dışında yapılamayacağına dair beyanda bulunuyor.

Bu çok korkunç bir durum.

İnsanın durup ‚‘‘Ben ne yapıyorum, neredeyim, neye hizmet ediyorum?‘‘ diye kendini sorgulaması gereken bir durum.

.

Bu söylem ayrıca uygulanabilir bir durum da değil.

Yola ve erkâna aykırı.

Vicdana da aykırı.

Düşünün ki AAİK, Alevilerin yüzyıllarca Osmanlı'dan çektiklerini şimdi kendi kardeşlerine uygulamaya kalkışıyor.

Pek çok Ehli Sünnet rejimi ‚‘‘Müslüman isen Camiye‘‘ diyerek Cem evini ve Alevileri tanımıyordu.

Cumhuriyet rejimi de aynı şekilde tanımıyor.

Ama Cumhuriyet rejimi polis gönderip Cem evlerini kapatmadı. Resmi olarak tanımasa da Alevilerin orada ibadet etmelerine karşı çıkmıyor. AAİK ise kraldan fazla kralcı kesilerek kendilerine sağlanan resmi tanıma dayanarak şikâyet dilekçeleri ile bu mekanları kapatmak ve - sadece kültürel etkinlik yapmaya izinliler- diyerek dar bir alana sokmak istiyor.

Bu ahlâki de değil, Vicdani de.

İslam'ın ‘‘Dinde zorlama yoktur‘‘ sözü belli ki çoktan unutulmuş.

.

Sormak gerek. Türkiye’den bir Dede gelip taliplerini ziyaret edip onlarla Cem yapmaya kalksa ne olacak?

Baba Mansur Ocağından Seyit Selçuk Sevin Dede, Aleviliğin Avusturya’da resmi tanınmasına destek veren Dedelerden.

Yaptığı katkılar AAİK’in resmi web sayfasında halen duruyor.

Ve Selçuk Dede birkaç senede bir Viyana’ya gelip dost ve taliplerini ziyaret ediyor. Bizzat kendim canlı tanığım, Selçuk Dede hemen her gün bir Talibinin evinde Cem yapıp hem müşkülleri çözüyor, hem de o insanların Cem yaparak huzur duymalarına vesile oluyor.

Selçuk Dedenin Viyana’da binlerce Bingöl’lü tanıdığı var. Vakti olsa senenin 365 gününü, her gün bir Talibinin evinde Cem yapacak kadar onlarla iç içe.

Tekrar geldiğinde Cem yapmak için AAİK’den izin mi isteyecek? Böyle bir şey olabilir mi?

.

Bu yasa çıkmadan kısa süre önce (Ocak 2016) AAİK yöneticisi bir arkadaşımla sohbet ettik (10. Viyana). Söz dönüp dolaşarak bu konuya geldi.

Kendisini sıkı sıkı uyararak;

‘‘Sakın temsil hakkı sadece bizdedir diye yanlış bir adım atmayın. Bu konuda sizi yetkilendirecek maddelerin yasaya konmasına da engel olun. Bu çok yanlış ve uygulanması imkânsız‘‘ dedim.

Hatta, ‘‘Selçuk Dede gelip Cem yapmak istediğinde sizden izin mi alacak?‘‘ diye üsteledim.

Ancak bu sohbetimizden bir ay sonra devlet ile yapılan protokolde bu ve benzeri pek çok yanlışlar yasa içine alındı.

.

Kaldı ki izin istense bile Kim, Kimden, neyin iznini alacak.

Bu işte tek yetkili vardır o da kişinin kendi Mürşit’idir.

Madem 4 Kapı 40 Makam aşaması tanıma konmuş, Tarikat veya Marifet Kapısında olan bir Dede, daha alt makam olan Şeriat kapısında olan yönetici veya Dededen izin mi alacak?

Alevi inancında böyle çarpıklık olur mu?

İnsan en azından kendi tanımına bağlı kalır.

.

Alevinin başka bir Alevi kardeşini kendi inancı ile ilgili devlete şikâyet etmesi Alevilikte hataların en büyüklerindendir.

Aleviler kendi aralarında olan sorunlarından hareketle tarihin hiç bir döneminde bir birlerini Sultanlara, Padişahlara, Krallara şikâyet etmediler.

.

Askerlere, Paşalara gitmediler.

Derebeylerine havale etmediler.

Eşkıyadan, kanun kaçağından destek istemediler.

Müftüye, Kadıya, Valiye Kaymakama gitmediler.

Savcı da, Hakim de çare aramadılar.

.

Alevilerin Hakk Muhammed Ali yolu vardır.

Sığındıkları İkrar kapıları vardır. Cemleri, Görgüleri, Darları, Divanları vardır.

Ve her Alevi bunu bilir.

Bu vahim ve sancılı durumla ilgili nereye el atsanız orası elinizde kalıyor.

Adeta hatalar yumağı haline gelmiş. AAİK yöneticileri bu kadar kısa sürede kendi tanımına ters düşmemeli idiler.

Kazim Balaban / Viyana-

Muhabbetlerimle