Kendine özgün Alevilikte, Kerbela vakası özellikle sembolik bir özellik taşımaktadır. İmam Hüseyin’in zamanındaki süreçte egemen güç olan Yezit’e karşı biat etmeyişi ve dik duruşu biz Aleviler için “Kerbela Vakasına” ilişkin en önem taşıyan boyuttur.
Kerbela aynı zamanda ezilenler ve maĝdurlar açısından acının, direncin, haksızlığa başkaldırının, cesaretin ve sevginin de sembolü olmuştur.
Özellikle İslam ve Şii çerçevesinde ele alınan ve günümüze deĝin süregelen Kerbela vakasından süreç içinde gerek asimilasyon ve gerekse aynı coğrafyada yaşayan Aleviler’in etkilenmeleri noktasında Kerbela acısı ağıtlara dönüşmüştür. Deyiş ve derlemelerle bağlanmamızın tellerinden nefeslere dökülmüştür.
*
İmâm Hüseyn attan düştü
Kâfir gelüb kanın içti
Atı Medîne’ye kaçtı
Âh Hüseyn ü vâh Hüseyin
*
Bir su verin ma’sum cana
Yezîd içti kana kana
Fatma ana yana yana
Âh Hüseyn ü vâh Hüseyin
*
Kerbelâ’da biter yonca
Boyu uzun beli ince
ŞAH HATAYİ’m kasârınca
Âh Hüseyn ü vâh Hüseyin
*
(KAYNAK: Sadeddin Nüzhet Ergun,Şah İsmaili Safevi Hayatı-Deyişleri,1946,sf.110)
Şii ve Alevi toplumlara mal edilen Kerbela kurgusuna ait Muharrem, aşure, matem, ve bereket uygulamaları evrenseldir” Türkiye ve İslam coğrafyası boyutlarından baktığımızda Kerbela çoğunlukla tarih, mitoloji ve İslam inancı çerçevesinde ele alındığı görülmektedir. “Antropolojik bir çözümlemede “Kerbela Katliamı” ve Hüseyin mitinin orijinine doĝru indikçe Kerbela’dan önceki Kerbela’larla, Hüseyin’den önceki Hüseyin’lerle karşılaşılmaktadır*
Alevilik Kerbela ve Hüseyin’i soy ve inanç devamı olduğu için değil, tersine Kerbela’da kendilerine yapılan tarihsel baskının bir izdüşümünü buldukları, Hüseyin’de kendi direnişinin bir sembolünü gördükleri için temel kült haline getirmişlerdir. Hüseyin’in, kendilerine baskı uygulayanların peygamberinin torunu olması ise, baskı uygulayanlara karşı kendilerine kalkan işlevi görmüş, manevi dayanak olarak paha biçilmez önemi ise, Hüseyin’in diĝer katledilmiş figürlerden çok daha büyük önem kazanmasını sağlamıştır. Yoksa Hüseyin’in “Alevi İnancının” şekillenmesine katkısı Hallac-ı Mansur, Nesimi, Baba İshak, Pir Sultan Abdal, ve benzeri değerlerle kıyaslanamaz. Bu bağlamda Hüseyin’in peygamberin torunu olmasına karşılık, peygamberin izleyicilerinin kendilerine sistematik bir baskı içinde olmaları ve tabii Hüseyin’in direnişi onu Ali’den sonraki en önemli sembole, Kerbela Matemini de en temel külte (özellikle İslam coğrafyasında) dönüştürmüştür.**
Günümüze baktığımızda da tüm evrenimizde eĝemenlerce hâlâ pek çok Kerbela vakaları ve ezenler tarafından ezilenler, savaşlarla, baskılarla onların nihayetinde biata götüren Allah ya da “God” adına imana, ritüellere yönlendirmeler örneğin, sosyal patlamaların önüne (bir nebze) geçilmektedir. Bu inanç anlayışı, sosyal-kültürel, sınıfsal, siyasal, sanatsal, bilim ve teknoloji, tıbbi ve uzay ve benzeri bilimlerine kadar yaşamın kendi günlük gerçeğinden soyutlanmış olarak eğmen güçler; saltanat, saraydan, krallıktan, dinin baskın olduğu ve dikta rejimlerden adeta toplumlara dinici inanışı afyon gibi halklarına aşılamalarından nemalanmaktadır. Bir inançı yaşamın gerçeğinden soyutlayarak devamlı (pek çok boyutlarıyla tarihin bilinmezlikleri dahilinde de) tarihi süreçlerle meşgul etmek, “gönül gözünden” mantık ve akıl değerlerini süzgecinden geçiren bir Alevi olmuş insanının değerlerine tamamen zıt ve terstir.
Bir bireyin ya da oluşum, örgüt veya tek bir kurumsallaşmışlıĝın tüm bu baskıları engellemesi olanaksızdır. Kendine özgün Aleviliğin ve evrendeki mağdurlar, yasaklı kültürler yakasından baktığımızda burada her bireyin kendi yaşam gerçeğinin bilincine varması/vardırılması dünyadaki bu “insanlığa haksızlık” olan döngünün ancak sonunu getirebilecektir.
Buradaki bilinçlenme, toplumsal ve toplumlar arası insani güçle her alanda insani gereksinimleri eşitçe üretmeye, bölüşmeye yönelik direnme güdüsüne aşk ile baĝlı olmak, zalimliği ve zalimleri bitirme davası ve eylemlerini geliştirmesi, ezen ile ezilen döngüsünün çarklarını ancak kırarak, insanlığın dünyadaki adaletini sağlamaya odaklanmak olmalıdır.
Bu bağlamda Kerbela’ya benzer olaylar sosyal-kültürel, tarıma baĝlı ekonomik yaşamın gerçekliğinde ritüel ve doğa-insan ve inanç ilişkisi alanlarında ele alınması ve bunların yaşanarak uygulanması, bireyin körü körüne ya da asimilasyon, manipülasyonla değil, tamamen kendi rızalığına bağlı olabilir. İşte burada da özellikle “Alevi öĝretisi” ve gönül yoluyla “Alevi olmak” kaçınılmaz önem taşımaktadır.
İnsanın kendi varındaki bu anlayış yukarıda vurgulanan yaşadığı çevre, toplum, ülkede ezen-ezilen döngüsünün bilinciyle inançsal, ritüel değerleri kendi varlığında sosyal ve düşünen, düşündüğünü bilen ve bunu (insanı gereksinimleri için insanlık değerleriyle) eyleme dökmede hem onun vicdanen ‘”varlığına” olan sorumluluĝu taşımasına edilgenliği ve hem de eyleminin bir anahtardır. “İnsanı kamiliĝe” giden Yol buradan da geçer.
Yası Matem’ de (Muharrem Ayı) gönülleri birlediğimiz bir araya gelip (asıl olan gönüllerde de bir araya gelmemizdir) muhabbetlerin derinliği ve konuları özellikle “nefsini arındırma ve kendini yoklama” gönülleri birlemektir.
Alevilikteki “oruç kavramında” asıl olan da budur ve oruç nefsi arındırmayla bağlantılıdır.
Heleki, oruç tutuyorum sanısıyla su içmemek, Kendine Özgün Alevilikte esasında beden içindeki cana zulüm etmek olarak değerlendirilir. Su ki, Alevi inancında 4 ana asır elementen biridir ve bedenin vazgeçilemez temel gereksinimidir.
Lokmaların hem öğretisel ve hem rızalık olarak eşitçe alındığı, paylaşıldığı, özellikle ihtiyacı olanlara; örneğin yaşlı, hasta, geliri dar olanlara, gençlerin eğitimene yapılması ve ulaştırılması, bireylerin bizlikte buluşarak katkının sunulması, enginliğin gereğidir
Bu sene 20.08.2020 tarihinde Yası-ı Matem başlamaktadır ve 01.09.2020 günü Aşure çorbasıyla tamamlanır.
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
1.
Hüseyin așkına Hakk’a yarıștır
Ağlama erenler yiğit duruștur
Yezid’in kulları üç beș kuruștur
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
2.
Dönmüș devran döner kiniyle dalar
Sermayesi kansa doymaz belalar
Sadece ağlarsan çok Kerbela’lar
Hakk gökte değildir serdedir serde
3.
Yașa matemini dönüștür cana
Var edendir vardan doğası ana
Așkınla erenler uğruna yana
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
4.
Alevi dilindir Yunus esince
Sevgidir divanı ince mi ince
Doğrulur Enel Hakk teni değince
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
5.
Gezegen içinde dünyadır döner
Bizde dönen döner Semaha döner
Helâl hakk’a döner Güneșe döner
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
6.
Haydi artık doğrul da kalk ayağa
Ne kılıç olsun ne bașında ağa
Yezid’e tek yumruk gerektir çağa
Hakk gökte değildir serdedir serde
7.
Ne susuz solup ne kanatlanıp uç
Aç kalmak değildir tutulan oruç
Onu dayatansa bağnaz bir güç
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
8.
Zalime baș eğmez boyunu anla
Halkınla Pirinle “Bağlama” canla
Hüseyn’i sembol gördüğün anda
Hakk gökte değildir serdedir serde
9.
Hoșgörü gö(n)lünse sevgi sermektir
Rızalık ekinden buğday vermektir
Unu yoğurursan maya ermektir
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
10
Uyanmak haktır çağın direniș
Yediden yetmișe asrına iniș
Yetișeceksen sen kendinle yetiș
Hakk gökte değildir serdedir serde
11.
Sırlanan sırlanır nefes içinde
Boy’n eğmez zalime tini içinde
Alevi’n durușun ana içinde
Hakk gökte değildir yerdedir yerde
12.
On iki hatında ritüel olur
Ham olan süzülür demini bulur
Enek Hakk katında Pirce durulur
Hakk gökte değildir serdedir serde
13.
Așure doğuștur ne çok ne de az
Oniki çeșidi yukardan yağmaz
Varlardan olmayan bizde bulunmaz
Hakk gökte değildir serdedir serde
Derleme: Pirce (Nadir Sayın)
*Kerbela’nın Antropolojik Çözümü kitabından, Hasan Harmancı, sosyal antropolog araştırmacı yazar
** Köklerini Arayan İnanç ALEVİLİK kitabından, İbrahim Ergin, sosyolog, araştırmacı yazar.
Kaynakça:
- Kerbela’nın Antropolojik Çözümü, Hasan Harmancı,
- Köklerini Arayan İnanç ALEVİLİK, İbrahim Erĝin,
- Cemlerde ve Yol Muhabbetlerinden sunum, lokma ve nefeslerden aldıĝım (Alevi toplumunun tanıdıĝı pek çok Pirlerim, Âşık ve Erenler)
Aşk-ı muhabbetlerimle.
Nadir Sayın
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 30 | 26 | 1 | 3 | 68 | 20 | 81 | +48 |
2 | Fenerbahçe | 30 | 25 | 1 | 4 | 79 | 25 | 79 | +54 |
3 | Trabzonspor | 30 | 15 | 11 | 4 | 51 | 40 | 49 | +11 |
4 | Beşiktaş | 30 | 14 | 12 | 4 | 40 | 36 | 46 | +4 |
5 | Kasımpaşa | 30 | 12 | 11 | 7 | 53 | 55 | 43 | -2 |
6 | Başakşehir FK | 30 | 12 | 12 | 6 | 38 | 35 | 42 | +3 |
7 | Çaykur Rizespor | 30 | 12 | 12 | 6 | 36 | 47 | 42 | -11 |
8 | Antalyaspor | 30 | 10 | 9 | 11 | 35 | 33 | 41 | +2 |
9 | Adana Demirspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 46 | 39 | 39 | +7 |
10 | Alanyaspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 38 | 42 | 39 | -4 |
11 | Sivasspor | 30 | 9 | 10 | 11 | 36 | 43 | 38 | -7 |
12 | Samsunspor | 30 | 10 | 14 | 6 | 35 | 41 | 36 | -6 |
13 | Kayserispor | 30 | 10 | 11 | 9 | 36 | 43 | 36 | -7 |
14 | MKE Ankaragücü | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 39 | 33 | -3 |
15 | Hatayspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 40 | 33 | -4 |
16 | Konyaspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 31 | 42 | 33 | -11 |
17 | Gaziantep FK | 30 | 8 | 15 | 7 | 34 | 44 | 31 | -10 |
18 | Fatih Karagümrük | 30 | 7 | 14 | 9 | 34 | 38 | 30 | -4 |
19 | Pendikspor | 30 | 7 | 15 | 8 | 34 | 61 | 29 | -27 |
20 | İstanbulspor | 30 | 3 | 20 | 7 | 22 | 55 | 13 | -33 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 27 | 21 | 5 | 1 | 64 | 23 | 64 | +41 |
2 | Göztepe | 27 | 17 | 5 | 5 | 45 | 15 | 56 | +30 |
3 | Sakaryaspor | 27 | 13 | 6 | 8 | 41 | 28 | 47 | +13 |
4 | Çorum FK | 27 | 13 | 8 | 6 | 44 | 28 | 45 | +16 |
5 | Kocaelispor | 27 | 13 | 8 | 6 | 39 | 31 | 45 | +8 |
6 | Bodrumspor | 27 | 12 | 7 | 8 | 35 | 19 | 44 | +16 |
7 | Boluspor | 27 | 12 | 8 | 7 | 26 | 28 | 43 | -2 |
8 | Bandırmaspor | 27 | 11 | 8 | 8 | 37 | 24 | 41 | +13 |
9 | Gençlerbirliği | 27 | 10 | 7 | 10 | 31 | 26 | 40 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 27 | 10 | 7 | 10 | 26 | 21 | 37 | +5 |
11 | Ümraniyespor | 27 | 9 | 12 | 6 | 32 | 39 | 33 | -7 |
12 | Keçiörengücü | 27 | 8 | 11 | 8 | 24 | 33 | 32 | -9 |
13 | Manisa FK | 27 | 7 | 10 | 10 | 33 | 33 | 31 | 0 |
14 | Şanlıurfaspor | 27 | 6 | 12 | 9 | 23 | 30 | 27 | -7 |
15 | Tuzlaspor | 27 | 7 | 14 | 6 | 26 | 43 | 27 | -17 |
16 | Adanaspor | 27 | 8 | 16 | 3 | 21 | 40 | 27 | -19 |
17 | Altay | 27 | 5 | 19 | 3 | 12 | 55 | 15 | -43 |
18 | Giresunspor | 27 | 2 | 21 | 4 | 12 | 55 | 7 | -43 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 30 | 21 | 5 | 4 | 67 | 26 | 67 | +41 |
2 | Bucaspor 1928 | 30 | 18 | 3 | 9 | 46 | 19 | 63 | +27 |
3 | Van Spor FK | 30 | 19 | 5 | 6 | 50 | 31 | 63 | +19 |
4 | 1461 Trabzon FK | 30 | 16 | 6 | 8 | 56 | 32 | 56 | +24 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 30 | 15 | 6 | 9 | 42 | 25 | 54 | +17 |
6 | Ankaraspor | 31 | 14 | 6 | 11 | 39 | 26 | 53 | +13 |
7 | Ankara Demirspor | 30 | 13 | 12 | 5 | 35 | 32 | 44 | +3 |
8 | Karacabey Belediye Spor | 31 | 11 | 10 | 10 | 32 | 29 | 43 | +3 |
9 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 30 | 12 | 13 | 5 | 35 | 31 | 41 | +4 |
10 | Diyarbekir Spor | 30 | 11 | 12 | 7 | 32 | 30 | 40 | +2 |
11 | Kırklarelispor | 31 | 9 | 12 | 10 | 24 | 34 | 37 | -10 |
12 | Hes İlaç Afyonspor | 30 | 8 | 11 | 11 | 18 | 28 | 35 | -10 |
13 | Nazilli Belediyespor | 31 | 10 | 13 | 8 | 35 | 49 | 35 | -14 |
14 | Altınordu | 30 | 8 | 12 | 10 | 34 | 31 | 34 | +3 |
15 | Serik Belediyespor | 31 | 8 | 13 | 10 | 25 | 34 | 34 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 30 | 7 | 15 | 8 | 29 | 49 | 26 | -20 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 31 | 5 | 20 | 6 | 28 | 61 | 21 | -33 |
18 | Bursaspor | 30 | 5 | 17 | 8 | 22 | 50 | 20 | -28 |
19 | Adıyaman FK | 30 | 3 | 22 | 5 | 20 | 52 | 14 | -32 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Aliağa Futbol A.Ş. | 24 | 17 | 0 | 7 | 50 | 12 | 58 | +38 |
2 | Kepezspor FAŞ | 23 | 18 | 1 | 4 | 47 | 11 | 58 | +36 |
3 | 52 Orduspor FK | 24 | 12 | 7 | 5 | 30 | 22 | 41 | +8 |
4 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 23 | 11 | 6 | 6 | 28 | 19 | 39 | +9 |
5 | Edirnespor | 23 | 11 | 8 | 4 | 37 | 22 | 37 | +15 |
6 | İnegöl Kafkas GK | 23 | 9 | 6 | 8 | 24 | 23 | 35 | +1 |
7 | Mardin 1969 Spor | 23 | 10 | 9 | 4 | 31 | 26 | 34 | +5 |
8 | K.Çekmece Sinopspor | 24 | 9 | 9 | 6 | 33 | 25 | 33 | +8 |
9 | Artvin Hopaspor | 23 | 8 | 8 | 7 | 30 | 22 | 31 | +8 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 23 | 9 | 10 | 4 | 21 | 31 | 31 | -10 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 24 | 8 | 14 | 2 | 24 | 37 | 26 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 23 | 6 | 12 | 5 | 18 | 29 | 23 | -11 |
13 | Gümüşhanespor | 24 | 4 | 11 | 9 | 18 | 37 | 21 | -19 |
14 | Malatya Arguvanspor | 23 | 2 | 17 | 4 | 9 | 40 | 10 | -31 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 23 | 2 | 18 | 3 | 16 | 60 | 9 | -44 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/04/2024 | İstanbulspor | vs | Çaykur Rizespor |
02/04/2024 | Antalyaspor | vs | MKE Ankaragücü |
02/04/2024 | Galatasaray | vs | Hatayspor |
02/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Alanyaspor |
03/04/2024 | Sivasspor | vs | Fatih Karagümrük |
03/04/2024 | Fenerbahçe | vs | Adana Demirspor |
03/04/2024 | Kayserispor | vs | Kasımpaşa |
03/04/2024 | Konyaspor | vs | Trabzonspor |
04/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
04/04/2024 | Samsunspor | vs | Pendikspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/04/2024 | Keçiörengücü | vs | Çorum FK |
02/04/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Sakaryaspor |
02/04/2024 | Boluspor | vs | Gençlerbirliği |
02/04/2024 | Manisa FK | vs | Bodrum FK |
03/04/2024 | Tuzlaspor | vs | Ümraniyespor |
03/04/2024 | Adanaspor | vs | Eyüpspor |
03/04/2024 | Altay | vs | Bandırmaspor |
03/04/2024 | Kocaelispor | vs | Göztepe |
04/04/2024 | Erzurumspor FK | vs | Giresunspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/04/2024 | Diyarbekir Spor | vs | Nazilli Belediyespor |
03/04/2024 | Esenler Erokspor | vs | Beyoğlu Yeniçarşıspor |
03/04/2024 | Hes İlaç Afyonspor | vs | Altınordu |
03/04/2024 | Kırklarelispor | vs | Bucaspor 1928 |
03/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Adıyaman FK |
03/04/2024 | Van Spor FK | vs | Ankaraspor |
03/04/2024 | Yeni Mersin İdman Yurdu | vs | Karacabey Belediye Spor |
03/04/2024 | Zonguldak Kömürspor | vs | Bursaspor |
03/04/2024 | 1461 Trabzon FK | vs | Ankara Demirspor |
03/04/2024 | Kırklarelispor - Bucaspor 1928 | Kırklarelispor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi | Kırklarelispor yenilmez |
03/04/2024 | Diyarbekir Spor - Nazilli Belediyespor | Diyarbekir Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Nazilli Belediyespor yenilmez |
03/04/2024 | Van Spor FK - Ankaraspor | Van Spor FK ligde evindeki son 7 maçını kazandı | Van Spor FK kazanır |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/04/2024 | Artvin Hopaspor | vs | Edirnespor |
03/04/2024 | Ayvalıkgücü Belediyespor | vs | Gümüşhanespor |
03/04/2024 | K.Çekmece Sinopspor | vs | İnegöl Kafkas GK |
03/04/2024 | Malatya Arguvanspor | vs | Kepezspor FAŞ |
03/04/2024 | Mardin 1969 Spor | vs | Aliağa Futbol A.Ş. |
03/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu | vs | Kırıkkalegücü FK |
03/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | Karabük İdmanyurdu Spor |
03/04/2024 | 52 Orduspor FK - Karabük İdmanyurdu Spor | 52 Orduspor FK ligde evindeki son 5 maçını kazandı | 52 Orduspor FK kazanır |
03/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu - Kırıkkalegücü FK | Kırıkkalegücü FK ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı | Tarsus İdman Yurdu yenilmez |