Rıza AYDIN
  07-06-2020 14:23:00

BİR SORU İKİ CEVAP

Babam okur yazardı.

Okur yazar denilince bugün ne anlaşılır bilmem ama eskiden olur yazar denilince, Osmanlı Devletinin kullandığı alfabe ile okumayı da yazmayı da bilen adam anlaşılırmış.

Bizim evde hatta bizim köyde Osmanlı döneminde kullanılan alfabeye eski alfabe, Cumhuriyet döneminde kullanılan alfabeye de yeni alfabe denirdi; babam eski alfabeyi de yeni alfabeyi de okuyup yazardı.

Ben, babamdan önce eski alfabeyi öğrenmiştim. Babam yeni alfabe kolay, sen eski alfabeyi öğren yeni alfabeyi çok kolay öğrenirsin diyordu.

Eski alfabede sesli harf yoktu. Sessiz harfler yanyana getirilerek, bu sessiz harflerin arasına hangi sesli harf getirilerek bir sözcük çıkarılabilinir onu düşünüp yazıyı çözerdik; buna yazılan sözü çözmek, çözümlemek derdik. Eski alfabeyle yazılan bir sözcüğü çözmek için, zaman içinde alfabede onarma yapılmış, mesela sessiz harçların üzerine altına hareke denilen bazı işaretler konularak sözcüğü çözmeye yönlendirilmiş. Yazılan harfin altındaki işarete esire üstündeki işarete de üstüne derdik. Mesela “R” harfinin üzerinde (üstüne dediğimiz)  işaret varsa “re” ya da “ri” diye okurduk eğer altında yani esire dediğimiz işaret varsa onu”ra” diye olurduk, bir de ötüre denilen hareke işareti vardı, “R’nin” üzerinde ötüre hareketi varsa o zamanda “Rö” diye okurduk; bazı eski yazılarda hareke olmazdı onu okumak daha zordu. Bu okunuş biçimden dolayı yazılan bir sözü iki türlü okumak mümkündü; mesela Haci Bektaş’ın efsanevi hayatını anlatan kitabı, üstat Abdülbaki Gölpnarlı, “Vilayetname” diye okumuş, Gazi Üniversitesi ise “Velayetname” diye okumuş; bu iki okuyuşun ikisi de doğru kabul edilir ama Alevi geleneğin de “Velayetname” dendiği için bu okuyuş tercih edilir. Mesela Kalender Çelebinin huruç’unda Kalenden  Çelebi ile bu harekete öncülük eden, Kalender Çeleninin yoldaşı, Dulkadiroğlu beylerinden Dündar diye biri var; bunu kimi tarihçiler “Deli Dündar” diye okuyor, kimi tarihçilerde “Veli Dündar” diye okuyor. Bu iki okuyuşun ikisi de doğrudur ama ben bu halkın atın hasına, iyisine, “doru” yiğidin hasına da “deli” dendiğini bildiğim için “Deli Dündar” demeyi tercih ediyorum.

Unutmadan not söyleyeyim, eski alfabeyi okumak kolay yazmak zordu. İşte bu yüzde eski alfabeyi okumak taş yazmakta ayrı bir maharet gerektiriyordu; işte bu yüzden eski alfabe ile okumayı da yazmayı da bilen kişiye bu maharetini ifade etmek için okur yazar deniliyordu.

Benim babam işte bu anlamda okur yazardı.

Babam Yakup ABDAL dede ocağından geliyordu, filen dedelik yapmıyordu ama musahibi olan, yola girmiş, yola çok bağlı biriydi mesela onun yalan söyleyebileceğini, yanlış bir iş tutacağını kimse aklından geçirmez, hayal bile etmezdi.

Hangi alfabe ile yazılmış olursa olsun O, eline geçen kitabı okurdu, serbest zamanlarında onu hep kitap okurken görürdüm.

Bilge bir adamdı, az konuşurdu ama boş konuşmazdı. Ona bir soru sorunca, soruyu düşünür ona göre doğruluğuna inandığı olgun bir cevap verirdi. Bazan hatta çoğu zaman soruya bir temsil getirerek ya da bir fıkrayla cevap verirdi; o temsilin yada fıkranın içinden sen sorunun cevabını bulasın isterdi.

Babama birgün şöyle bir soru sordum.

Baba dedim, şöyle bir dede ya da bir kişi düşünelim. Mesela kişi (Dede) 52 ya da 53 yaşlarında olsun. Bu dede eşi ölünce, talibinin ya da çok yakın bir arkadaşının on ya da onsekiz yaşlarında ki kızı ile evlensin. Bu kişi bununla da yetinmesin on kadını daha eş olarak alsın, hatta bu eşlerinden biri de evlatlığı olan kişinin boşadığı, eski eşi olsun.

“Eeee” dedi babam.

“E’ si şu dedim. Böyle bir kişi Cem’e gelse, dede postuna oturup, Cem’i yönetmek istese böyle bir kişiye Cem’de dedelik yapmasına rızalık verirler mi?” dedim.

Babam derin derin düşündü.

Farzı mahal dedim.

“Böyle bir kişiyi dede postuna oturtmak şöyle dursun, böyle bir kişiyi Cem’e bile almazlar, böyle bir kişiyi ben de kendi hanemde  misafir bile etmek istemem dedi.

Peki tamam dedim başka bir şey sormadım.

Gün bu gün saat bu saat.

Şimdi bu soruyu, babam gibi olan, yaşı kemalete ermiş, Sünni bir alime sorsak, böyle bir kişi camiye gelip, namazı yönetmek istese, hatta müezzin olmak istese, hatta müftü olmak istese, olabilir mi desek ne cevap alırız?

Sünni alim bu soruya muhtemelen şöyle diyecektir, rehberimiz olan kutsal kitabımız buna cevaz (yani izin) veriyor. Böyle bir kişi, imamda olabilir, müezzinde olabilir hatta hatta müftüde olabilir diyecektir.

Bu cevaplar aynı değilse bu iki dini anlayış aynı değildir demek gerekir.  İşte bu yüzden sınavlarda “din ve ahlak bilgisi” sorusu sorulmamalıdır çünkü bu dini anlayışlar her konuya farklı cevaplar verirler.

Ben bu iki dini anlayışın hiçbirine iyi ya da kötü demiyorum. İnanç inançtır, bu iki inanca da saygı duyup anlayışla karşılıyorum ama bu iki anlayışın, bu iki inancın ayrı olduğunu görüp, bunları aynıymış gibi anlatmayalım istiyorum. Bundan dolayı da bu iki anlayışı bu iki inancı bir birine karıştırmamak için bunların  adlarını ayrı koyalım mesela birine Alevilik diğerinde Sünnilik diyelim istiyorum.  Bütün bunlardan dolayı, Aleviliği, Sünnilerin örgütsel birlikleri içinde yer alsınlar diye ham hayaller kurup, sıkıntı vermeyelim istiyorum. Bundan dolayı Alevi inanç yapıları ne Türkiyede ne de Avrupa’da Sünni anlayışların içinde yer alsınlar yiye uğraşıp, boşuna ham hayaller kurmayalım diye düşünüyorum.

Aşk ile

Rıza Aydın. 8 Haziran 2020 Kaymak Köyü.

  Bu yazı 12335 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  YAZARIN DİĞER YAZILARI
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 30 26 1 3 68 20 81 +48
2 Fenerbahçe 30 25 1 4 79 25 79 +54
3 Trabzonspor 30 15 11 4 51 40 49 +11
4 Beşiktaş 30 14 12 4 40 36 46 +4
5 Kasımpaşa 30 12 11 7 53 55 43 -2
6 Başakşehir FK 30 12 12 6 38 35 42 +3
7 Çaykur Rizespor 30 12 12 6 36 47 42 -11
8 Antalyaspor 30 10 9 11 35 33 41 +2
9 Adana Demirspor 30 9 9 12 46 39 39 +7
10 Alanyaspor 30 9 9 12 38 42 39 -4
11 Sivasspor 30 9 10 11 36 43 38 -7
12 Samsunspor 30 10 14 6 35 41 36 -6
13 Kayserispor 30 10 11 9 36 43 36 -7
14 MKE Ankaragücü 30 7 11 12 36 39 33 -3
15 Hatayspor 30 7 11 12 36 40 33 -4
16 Konyaspor 30 7 11 12 31 42 33 -11
17 Gaziantep FK 30 8 15 7 34 44 31 -10
18 Fatih Karagümrük 30 7 14 9 34 38 30 -4
19 Pendikspor 30 7 15 8 34 61 29 -27
20 İstanbulspor 30 3 20 7 22 55 13 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 27 21 5 1 64 23 64 +41
2 Göztepe 27 17 5 5 45 15 56 +30
3 Sakaryaspor 27 13 6 8 41 28 47 +13
4 Çorum FK 27 13 8 6 44 28 45 +16
5 Kocaelispor 27 13 8 6 39 31 45 +8
6 Bodrumspor 27 12 7 8 35 19 44 +16
7 Boluspor 27 12 8 7 26 28 43 -2
8 Bandırmaspor 27 11 8 8 37 24 41 +13
9 Gençlerbirliği 27 10 7 10 31 26 40 +5
10 Erzurumspor FK 27 10 7 10 26 21 37 +5
11 Ümraniyespor 27 9 12 6 32 39 33 -7
12 Keçiörengücü 27 8 11 8 24 33 32 -9
13 Manisa FK 27 7 10 10 33 33 31 0
14 Şanlıurfaspor 27 6 12 9 23 30 27 -7
15 Tuzlaspor 27 7 14 6 26 43 27 -17
16 Adanaspor 27 8 16 3 21 40 27 -19
17 Altay 27 5 19 3 12 55 15 -43
18 Giresunspor 27 2 21 4 12 55 7 -43
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 30 21 5 4 67 26 67 +41
2 Bucaspor 1928 30 18 3 9 46 19 63 +27
3 Van Spor FK 30 19 5 6 50 31 63 +19
4 1461 Trabzon FK 30 16 6 8 56 32 56 +24
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 30 15 6 9 42 25 54 +17
6 Ankaraspor 31 14 6 11 39 26 53 +13
7 Ankara Demirspor 30 13 12 5 35 32 44 +3
8 Karacabey Belediye Spor 31 11 10 10 32 29 43 +3
9 Beyoğlu Yeniçarşıspor 30 12 13 5 35 31 41 +4
10 Diyarbekir Spor 30 11 12 7 32 30 40 +2
11 Kırklarelispor 31 9 12 10 24 34 37 -10
12 Hes İlaç Afyonspor 30 8 11 11 18 28 35 -10
13 Nazilli Belediyespor 31 10 13 8 35 49 35 -14
14 Altınordu 30 8 12 10 34 31 34 +3
15 Serik Belediyespor 31 8 13 10 25 34 34 -9
16 Zonguldak Kömürspor 30 7 15 8 29 49 26 -20
17 Kırşehir Futbol SK 31 5 20 6 28 61 21 -33
18 Bursaspor 30 5 17 8 22 50 20 -28
19 Adıyaman FK 30 3 22 5 20 52 14 -32
Takım O G M B A Y P AV
1 Aliağa Futbol A.Ş. 24 17 0 7 50 12 58 +38
2 Kepezspor FAŞ 23 18 1 4 47 11 58 +36
3 52 Orduspor FK 24 12 7 5 30 22 41 +8
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 23 11 6 6 28 19 39 +9
5 Edirnespor 23 11 8 4 37 22 37 +15
6 İnegöl Kafkas GK 23 9 6 8 24 23 35 +1
7 Mardin 1969 Spor 23 10 9 4 31 26 34 +5
8 K.Çekmece Sinopspor 24 9 9 6 33 25 33 +8
9 Artvin Hopaspor 23 8 8 7 30 22 31 +8
10 Karabük İdmanyurdu Spor 23 9 10 4 21 31 31 -10
11 Talasgücü Belediyespor 24 8 14 2 24 37 26 -13
12 Kırıkkalegücü FK 23 6 12 5 18 29 23 -11
13 Gümüşhanespor 24 4 11 9 18 37 21 -19
14 Malatya Arguvanspor 23 2 17 4 9 40 10 -31
15 Tarsus İdman Yurdu 23 2 18 3 16 60 9 -44
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 İstanbulspor vs Çaykur Rizespor
 02/04/2024 Antalyaspor vs MKE Ankaragücü
 02/04/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 02/04/2024 Gaziantep FK vs Alanyaspor
 03/04/2024 Sivasspor vs Fatih Karagümrük
 03/04/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 03/04/2024 Kayserispor vs Kasımpaşa
 03/04/2024 Konyaspor vs Trabzonspor
 04/04/2024 Başakşehir FK vs Beşiktaş
 04/04/2024 Samsunspor vs Pendikspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/04/2024 Şanlıurfaspor vs Sakaryaspor
 02/04/2024 Boluspor vs Gençlerbirliği
 02/04/2024 Manisa FK vs Bodrum FK
 03/04/2024 Tuzlaspor vs Ümraniyespor
 03/04/2024 Adanaspor vs Eyüpspor
 03/04/2024 Altay vs Bandırmaspor
 03/04/2024 Kocaelispor vs Göztepe
 04/04/2024 Erzurumspor FK vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Diyarbekir Spor vs Nazilli Belediyespor
 03/04/2024 Esenler Erokspor vs Beyoğlu Yeniçarşıspor
 03/04/2024 Hes İlaç Afyonspor vs Altınordu
 03/04/2024 Kırklarelispor vs Bucaspor 1928
 03/04/2024 Kırşehir Futbol SK vs Adıyaman FK
 03/04/2024 Van Spor FK vs Ankaraspor
 03/04/2024 Yeni Mersin İdman Yurdu vs Karacabey Belediye Spor
 03/04/2024 Zonguldak Kömürspor vs Bursaspor
 03/04/2024 1461 Trabzon FK vs Ankara Demirspor
 03/04/2024 Kırklarelispor - Bucaspor 1928 Kırklarelispor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Kırklarelispor yenilmez
 03/04/2024 Diyarbekir Spor - Nazilli Belediyespor Diyarbekir Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Nazilli Belediyespor yenilmez
 03/04/2024 Van Spor FK - Ankaraspor Van Spor FK ligde evindeki son 7 maçını kazandı  Van Spor FK kazanır
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Artvin Hopaspor vs Edirnespor
 03/04/2024 Ayvalıkgücü Belediyespor vs Gümüşhanespor
 03/04/2024 K.Çekmece Sinopspor vs İnegöl Kafkas GK
 03/04/2024 Malatya Arguvanspor vs Kepezspor FAŞ
 03/04/2024 Mardin 1969 Spor vs Aliağa Futbol A.Ş.
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu vs Kırıkkalegücü FK
 03/04/2024 52 Orduspor FK vs Karabük İdmanyurdu Spor
 03/04/2024 52 Orduspor FK - Karabük İdmanyurdu Spor 52 Orduspor FK ligde evindeki son 5 maçını kazandı  52 Orduspor FK kazanır
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu - Kırıkkalegücü FK Kırıkkalegücü FK ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı  Tarsus İdman Yurdu yenilmez
HABER ARŞİVİ
GAZETEMİZ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI