Türkiye’de Devlet İşçilerin Kaderini Patronun İki Dudağı Arasına Bırakıldı

  Pandomim sürecinde patronlar işçi kıyımına gidiyor. Milyonlarca işçi korona bahanesi ile işlerinden ya atıldı ya da ücretsiz izne yollandı.

Ve işçilerin bu konudaki mağduriyetlerini telafi edecek, haklarını koruyacak ne bir devlet kurumu ne de bir sendika bulunmakta.  Korona virüsü ve daha tehlikelisi vahşi ve kan emici kapitalistler karşısında yalnız bırakılıyorlar. Kimi patronlar ise alçakça bir yönteme başvurarak işçileri izne yollarken, yıllık izinlerini kullandıklarına dair belge imzalatarak yolladılar. Buna göre işçiye ücret ödüyorlar ama hakları olan izin paralarını ücret olarak veriyorlar. Bu konu ile ilgili Çağdaş Hukukçular Derneği İşçi Komisyonu bir uyarı açıklaması yaparak işçilere yasal ve anayasal haklarını duyurdu.:

Komisyonumuza yöneltilen sorulardan anladığımız kadarıyla, Pandemi sürecinde işçilere zorla bir sonraki senenin yıllık izinleri kullandırtılmaktadır. Yıllık ücretli izin hakkı, Anayasal bir hak olup; işçinin bir yıllık iş yükünü omuzlarından atabileceği ve dinlenebileceği bir sürenin tanınması amacı içermektedir.

 Pandemi sürecinde verilecek olan yıllık izin süresinde,işçinin ailesi ile tatile veya memleketine gidebilmesi, keyifli zaman geçirebilmesine pek olanak bulunmadığı açıktır. Bu nedenle işçinin, stres altında, dinlenmeden, seyahat veya eğlenceye vakit ayıramadan evde geçirdiği yıllık izin süresinin verimli olamayacağı açıktır İşverenin, işçisini gözetme borcu kapsamında yıllık izin süresi kullandırması gerekmektedir. İşçilere, taleplerinin dışında bir sonraki senenin yıllık izinlerinin kullandırılması Kanuna ve Anayasa’ya açıkça aykırıdır.

Bu nedenle, işçilerin patronların zorlaması ile herhangi bir yıllık izin evrakını imzalamamaları gerekmektedir. Ayrıca, başta Yargıtay olmak üzere yargı organlarının bir sonraki senenin yıllık izninin işveren tarafından avans olarak kullandırılabileceğine dair, işçi aleyhine bir yorum geliştirmemesi gerekmekte

İşveren salgın nedeniyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az 4 hafta süreyle durdurulması hallerinde kısa çalışma ödeneği için başvuru yapabiliyordu.

Bu durumda son 3 yılda 450 prim günü bulunan ve son 60 gündür hizmet sözleşmesi bulunan işçi kısa çalışma ödeneği alabiliyor. Bu kapsamda önceki gün itibarıyla 232 bin firma başvuruda bulundu. 2 milyon 700 bin çalışan ödenekten yararlanmak istiyor. 1 milyon 180 bin işçinin ödeneklerinin onaylandığı bilgisi var. Yeni başvurular da devam ediyor.

Ancak hükümetin çıkardığı yasa ile birlikte işveren artık kısa çalışma ödeneği ile uğraşmak yerine işçiyi ücretsiz izne çıkarırsa ne olacak? Kısa çalışma ödeneğinde bin 750 lira ile 4 bin 380 lira arasında ücret alabilecek olan işçi, ücretsiz izinde bin 177 lira ile yetinmek zorunda kalacak.

Bu durumda işverene nasıl bir yaptırım uygulanacağı da belirsiz. Sendikalarda, işverenin bu hakkı “kötüye kullanabileceği” değerlendirmesi yapılıyor. İşverenin bunu “işçiyi ücretsiz izne çıkarmak için fırsat olarak görmesinden” endişe ediliyor.

‘İNANIYORUZ…’

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, “İşverenlerin kısa çalışma ödeneği yerine ücretsiz izni daha öncelikli tercih etmesi gibi bir durum söz konusu olabilir mi?” sorusuna, şöyle yanıt verdi: “Kısa çalışma ödeneği yerine ücretsiz izin tercih etme durumları olamaz çünkü burada çalışanlarımız kaç prim günlerini tamamladıklarını biliyorlar. Dolayısıyla 450 gün prim ödeme ve 60 gün hizmet akdi şartını tamamlamışsa işverenin onun adına kısa çalışma ödeneği başvurusu yapacaklarını çalışanlarımız da biliyorlar. İşverenlerimizin mümkün olduğu sürece bu şartları sağlayan bütün çalışanlar için öncelikli olarak kısa çalışma ödeneğine başvuracaklarına, bu şartları taşımayan çalışanları için de ücretsiz izine nakdi destek modelini uygulayacaklarına inanıyoruz. Biz de bunu kontrol edeceğiz zaten. Prim günlerini SGK olarak biz görebiliyoruz. Dolayısıyla buna uyacaklarına biz tamamen inanıyoruz.”

‘UZAKTAN ÇALIŞMA FARKLI DEĞİL’

Altınbaş Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Berrin Ceylan Ataman, koronavirüs salgınıyla mücadele için hükümetlerin esnek çalışma yöntemleri arasında yer alan evden çalışmayı teşvik etmeye yöneldiğini hatırlattı.

4857 sayılı İş Yasası’na göre evden çalışma ile fiili çalışma arasında bir fark bulunmadığını belirten Ataman, “Daha açık bir ifadeyle uzaktan çalışanlar farklı bir işleme tabi tutulamaz. Prensip olarak, işverenler personelini evden çalışmaya zorlayamaz ancak istisnai dönemlerde bu tür önlemlere başvurulabilir” diye konuştu. “Covid-19 salgınına karşı hükümetin aldığı önlemler çerçevesinde uygulanan evden çalışmanın bir zorunluluktan doğduğu göz ardı edilmemeli” dedi.