ALEVİLİKTE İBADET YOKTUR MUHABBET VARDIR

Peki Alevilikte İslam'da olduğu bir ibadetten sözedilebilir mi?

Yani tanrıya karşı kulluk görevini yerine getirmek için yapılan pratikler var mıdır?

İbadet sözü köleleşmek, boyun eğme, kul olmak yani Allah'ın emir ve yasaklarını yerine getirmek anlamına gelmektedir.

Kul ibadet ederek Tanrıya karşı kulluk görevini yerine getirerek, tanrının cennetini kazanmak amacı güder ve ibadet yapar.

İbadet imanın esaslarının görünür kılınması, dışa vurulması, imanı somutlayacak pratiklerdir.

İslam'da imanın esasları altı başlık altında sıralanır:

Allaha inanmak, peygamberine inanmak, kitaplara inanmak, meleklerine inanmak, iyiliğin ve kötülüğün Allahın eseri olduğuna inanmak ve Ahiret gününe yani yeniden dirilmeye inanmak...

Bu ibadet pratikleri yine İslam'da;

Namaz kılmak, oruç tutmak, hacca gitmek, zekat vermek ve şehadet etmek olarak gerçekleşir.

Burada esas olan yukarıda belirtilen esaslara imandır etmektir. İbadet tümüyle imana bağlıdır. İmansız ibadet olmaz. İman etmemek o dinin mensubunu dinden çıkarır, ibadet etmemek ise böyle bir sonuç doğurmaz.

(Burda Aleviler adına sık sık söylenen bir yanlışı düzeltmek isterim. Birçok canımı "biz namaz kılmıyoruz, oruç tutmuyoruz, hacca gitmiyoruz vb o yüzden Müslüman değiliz" diyorlar. Bu Alevilerin Müslüman olmadığını kanıtlamak için eksik bir gerekçelendirmedir. Müslümanlar arasında da büyük çoğunluk bu ibadetleri yapmamaktadır, bu onları dinlerinden çıkartmamaktadır.

Alevilerin İslamla bir ilgilerinin olmamalarının gerekçesi, Alevilerin İslamın iman esaslarını benimsememeleri, bu iman esaslarının onlar için bir anlam ifade etmemesidir.)

İslam'da her bir ibadet tam anlamıyla bir "pazarlık" ilişkisinin işaretidir ve mümin kişi bir anlamda "taksit taksit" ödeme yaparak yani namaz kılarak, oruç tutarak vb ahiret hayatını, gelecek yaşamı "satın almayı" amaçlar. Bir Müslüman için:

Namaz kılmanın amacı Cennete gitmektir.

Oruç tutmanın amacı Cennete gitmektir.

Hacca gitmenin amacı Cennete gitmektir.

Peki Alevilikte İslam'da olduğu bir ibadetten sözedilebilir mi?

Alevilikte gerçekleşen pratikleri, icra edilen ritüelleri "ibadet" olarak değerlendirmek mümkün müdür?

Çünkü Alevi ritüllerinde daha açık bir deyişle Alevi "ibadetinde" tanrı hesaba katılmaz. "Hizmetlerin hak defterine yazılması" cenneti kazanma gibi bir amacı murad etmez.

Gerçekleştirilen ritüeller kulluk görevi değilse buna kelimenin gerçek manası ile ibadettte denemez.

Deyiş söylenmesi, semah dönülmesi, lokma paylaşılması, görgü/sorgu/ikrar gibi pratikler tamamen dünyevidir ve toplumun varlığını, birliğini, dirliğini sağlamaya yöneliktir. Tamamen bu dünyaya dönüktür. Tamamen o toplum meydana getiren insanlar içindir. Ritüeller kutsal/inanç halesine büründürülerek toplumun gönlünde derin bir biçimde yer edinmesine ve varlığını sürdürebilmesine olanak sağlar.

Cemlerde, deyişlerde her ne kadar Allah, Muhammed, Ali sözleri telaffuz ediliyor olsa da bu sesleniş tümüyle mitolojik bir karakterlidir ve İslam'ın tarihsel kişilikleri ile herhangi bir ortak yönü bulunmamaktadır. Cem bir bütün olarak baştan aşağıya bir tören, bir ritüel icrasıdır.

Ziyaretlere çıkma, çerağ uyandırma, mum yakma, kurbanlar kesme, pişirip birlikte ortak sofrada lokma olarak paylaşma, erenler evliyalar adına lokmalar sunma tamamen toplumu ortak duygular etrafında birleştirmeye yöneliktir.

Sonuç olarak Alevilikte tanrıyla bir pazarlık ilişkisi bağlamında sonucunda cennete gitmeyi amaçlayan bir ibadet sistemi sözkonusu değildir.

Tören vardır, ritüel icrası vardır ve tüm bunları kapsayıcı bir kavram ile ifade edecek olursak muhabbet vardır.

Muhabbet Alevinin gıdasıdır, nefesidir, canıdır.

Muhabbet insanla insan arasındaki ilişkidir.

Muhabbet insanidir, dünyevidir, cemal cemale, gönül gönüle ve vicdanidir.

İbadette ise Allah ile kul arasındaki ilişkidir hiyerarşiktir, eşitsizdir, ticaridir...

Ali  Yıldırım