84. Yılında Dersim kırım ve katliamı-5

WELG - Dersim kırım ve katliamı en başından beri planlı, programli bir kırım ve katliamadı. Dersim'e yönelik onlarca Rapor hazırlanmıştı. Bu Raporlardan biri de Dersim Sancağı Mutassarrfi Arif Bey (Arif Paşa) Raporuydu. Arif Bey, 1903-1904 yılları arasında Dersim Sancağı Mutasarrıf'ıydı. Dersim üzerine hazırlanan tüm raporlar sonunda Dersim katliamı gerçekleşmişti.

Daha 1896'da Dersim Sancağı ve Elazığ vilayeti aracılığıyla Dahiliye Nezaretine yazılan onlarca raporlar mevcut. Mardini Arif Bey (Arif Paşa) , 1903-1904 yılları arasında Dersim'e yönelik yazdığı Raporunda şöle diyor:

"Dersim'in eksriyeti, nufüsunu teşkil eden ve fenalıkların da amili olan Şii'ler, aktı nikah ve gusül ve devfi emvad gibi işleri yapan ve sazla ve sözle mesaili diniyye hakkında halkın manevviyatına hakim olan Dede ve Seyidlerle olan halkın münyevi umuruna hakim, ruhu şekavetle, meluf iki yüzlü ve müfsit olan ağalar elinde esirdir."

Daha o zamanlar Dersim Sancağında; Mazgit, Ovacık, Nazımiye, Çemişgezek'te mevcudu 2000'i bulan 500'er kişilik 4 Tabur asker vardı. Mutasarrıf Arif Bey, Dersim'de bu mevcut askerleri az goryor ve operasyon yapmaları için; 2 Tabur, 4 top ve silah, mühümmat daha talep ediyor. Ayrıca Dersim'e harekatın başlatılmasını rapor ediyor. Bu oparasyonlarla köylerde yaşayan halkın derhal Trablusgarp'a, Vidin'e, Fizana, Balkanlara sürgün edilmesini rapor ediyor.

Dersim Sancağı Mutarassıfi Arif Paşa, Dersimli Dedelerin, Pirlerin ve halkın içinde ileri gelenlerin Afrika ya sürgün edilmelerini isterken bir daha Dersim'e ayak basmamak koşuluyla surgunlerini inistiyor. Yakalananlar Afrika'ya, Balkanalara sürgüne gönderiliyor: "Seyid ve Dede ve Ağa ünvanı altında ki şekavet ve mefsedet, muharrik ve müşevvik ve amilleri yakalanarak bir daha Dersim'e ayak basmamak şartıyla Ma'a ile İşkodra, Trablusgarp ve Fizan gibi uzak yerlere sürmek" diyerek Dahiliye Nezaretine raporla bildiriyor.

Dersim1938 katliam ve sürgününün hazırlıkları daha 1896'da başlamıştı. 1903-1904 yılları arasında Dersim Sancağı Mutasarrıf Mardini Arif Bey'in raporlarıyla da görüldüğü gibi, planlı programlı başlayan ve 37-38 kırımına adım adım ulaşılmıştı.

***

Kaynak çalışma:

SALTIK; Turabi: Dersim Tarihi, Babek/Sancı Yayınları, Nisan 2019, İstanbul

@welgmedya.com