DÜNDEN BUGÜNE CELLATLAR

Cellat, ölüm cezalarının infazını gerçekleştiren kişinin ünvanıdır. Cellat, Arapça "kırbaçla vurmak" anlamına gelen "celd" kökünden türemiştir. Cellat, cellatlık yüzyıllardır süregelmistir. En belirgin olduğu, hatta kurumsal bir yapının içinde himaye edildiği dönem Osmanlı dönemi olmuştur.

Osmanlı'da cellatlar, sağır ve dilsiz olanlardan seçilirdi. Hatta dillerini  keserlerdi. Bu en önemli özellikleriydi. Neden mi? Çünkü infaz edilecek kimsenin, çığlıklarını, yakarışlarını duyup merhamete gelmemeleri ve orda olanları kimseye anlatmayıp bir "sır" olarak saklamaları içindi.

Kendi yüzlerini de kimse görmesin diye, sadece göz yuvaları açık olan deriden kar maskesi gibi bereler takarlardı.

İnfaz ettikleri kişinin cesedi de malı da cellada verilirdi.

Cellatlar ölünce de gözlerden ırak yerlere gömülürdü. Mezar taşları özensiz, hatta isimsiz olurdu. Bu dünyada o kadar "ah, vah" almışlardı ki, bari öbür dünyada rahat etsinlerdi.

Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde "Billah hiç birinin çehresinde nûr kalmamış, zehir gibi ademlerdi." diye geçmiştir.

Gelelim günümüz cellatlarına, bizlere...

Gecenin zifiri karanlığı gibi olmuş gözlerimize, kulaklarımıza, dilimize ve susmuş yüreklerimize...

Laf olsun diye insan doğmuş ama insan olma yolunda yaşadıklarımıza, duruşumuza, eylemlerimize...

Özü sözden ayırdıklarımıza...

Geceyi, gündüzden , ruhu bedenden, ayı güneşten ayırdıklarımıza...

Ben'i bizden, dişiyi erilden ayırdıklarımıza...

Sizce tarihteki cellatlarla aramızda ne fark var? Onların sağır ve dilsiz oluşu mu, yüzlerini tanınmamak için kapatmaları mı yoksa eylem halleri mi?

Yani soruyu bir de farklı soralım, sizce tarihteki cellatlarla aramızda bir fark var mı?

Cevabı beraber bulalalım, bulmaya çalışırken de öze bakalım, elimizi vicdanımıza koyarak.

Mesela, kadın cinayetleri derken,

hayvanlara yapılan eziyet derken,

ağaçlar, ormanlar yakılırken,

çocuklara, gençlere ağza almaya çekindiğimiz çirkinlikler yapılırken,

savaşlar dünyanın birçok yerine etki etmişken,

iktidar ve güç acımasızca hızını kesmeden ilerlerken...

Diktatörlerlerin savaş alanında, masum halklar ezilirken,

kendi dilini, inancını konuşamaz, yaşayamazken,

özgürce bireyler fikrini söyleyemezken, şarkılarını, türkülerini okuyamazken, gazeteciler haberleri özgürce yapamazken, seçilenler haksız hukuksuz şekilde demir parmaklıklar arkasına atılırken, gönüllü yapılan işlerde kurum yöneticilerine iftira atılırken, itibarsızlaştırırken, ötekileştirirken, görevden men edilirken hatta kayyum atılıp darbe yapılırken...

Kadındır işte, diyip geçilirken...

Aman susalım yerimizden olmayalım, ne şiş yansın ne kebap derken...

Gerçeği bilip susarken, günü kurtarmaya çalışırken...

Bunları sıralamanın sonu yok.

Bugünlerde herkes İran'daki kadın canımız Mahsa Amini'yi konuşuyor, bol bol paylaşım yapılıyor, peki kaç eylem var, ne kadar katılım var, kaç kurum destek verip sahipleniyor

Mahsa Amini dediğimiz bu günlerde Gülistan Doku 1000 günü geçkindir kayıp, kayıp edildi. Sınır ötesi operasyonlarla kadınlar infaz ediliyor, şiirlere tahammül edemeyenler kitap toplatıyor, kadın cinayetleri ülkede, burda hızını kesmeden politik bir şekilde devam ediyor. Bunlar için alanlarda olanlara davalar açılıyor. Her gün her alanda kadının yaşam hakkı (yaşam hakkı derken sadece fiziki, fiili olan akla gelmesin) gasp edilip yok ediliyor. Kadınlar susturuluyor, damgalanıyor. Peki biz, hepimiz bunlar olurken yaşanırken nerde duruyoruz, ne yapıyoruz?

Simdi bizlerin cellat olması için, dilimizin kesilip, kulağımızın sağır mı olması gerekir? Tanınmamak için maske mi takmak gerek? Taktığımız maskeler yetmez mi?

Susmamız, sessizce olup biteni izlememiz, duymazlıktan gelmemiz yetmez mi , yetmez mi cellat olmamız için?

Bizim Nur'umuz nerde ? Ne için kimin için hayıf ettik, ruhtan, vicdandan uzak düştük? Kimin için

ne için insan doğduğumuz bedende başka bir dona büründük?

Elbette konuşmak, hak aramak , kendin olmak ve "ben" değil "biz" olabilmek zordur. Bedeli de büyüktür. Ama bir o kadar güzel, bir o kadar özgür, bir o kadar da onurdur.

Ne diyelim, kim her nerde cellat olmamak için direniyor, bedel ödüyor ise bin selam olsun...

Özgün Kutan-Baran

07.10.2022