Börklüce Mustafa (Dede Sultan) ve Torlak Kemal kimdir?

Börklüce Mustafa (Dede Sultan) Şeyh Bedrettin’in müridi ve dava arkadaşıdır. Anadolu’nun batısında bu günkü adıyla Aydın ili yöresinde yaşıyordu. Osmanlıların Anadolu’yu işgal ettiklerinde Osmanlıyı tanımayan bir Alevi Piridir.
 Tarih: 19-08-2020 17:33:38   Güncelleme: 19-08-2020 18:35:38
Börklüce Mustafa (Dede Sultan) ve Torlak Kemal kimdir?

Ortakçılık düşüncesini savunan Dervişlerden (Alevilerden) on bin kişilik bir ordu oluşturarak, Osmanlıya karşı baş kaldırdı. Adım adım Anadolu’yu işgal eden Osmanlı ordusu Çelebi Mehmet paşa’nın emriyle Rumeli ordularını Börklüce Mustafa’nın ordusunu imha etmek için, tecrübeli komutanlarından Süleyman beyi Börklüce Mustafa’nın üzerine yolladılar.

Börklüce Mustafa kararlıydı direnecekti ve direndiler. Dede Sultan Osmanlıların ordularını bozguna uğrattı.

Osmanlılar büyük bir darbe almıştı. Osmanlılar uzun bir süre güç toplamaya başladılar Bu sefer görevi Aydın valisi Ali beye verdiler.

Osmanlı orduları Yeniden Dede Sultan’ın ordusuna saldırırlar. Dede Sultan bir kez daha Osmanlı ordularını bozguna uğratır.

Ordu komutanları Aydın valisi Ali Bey korumalarıyla Manisa ya zor kaçarak kurtulur. İkinci saldırıdan da başarısız olan, Osmanlı çılgına döner. Mehmet Çelebi, Börklüce Mustafa’nın (Dede Sultan) gücünü iyi hesap etmiş olacak ki üçüncü saldırı için Anadolu ve Rumeli’de bulunan bütün ordusunu bir araya getirip, veziri Beyazıt paşa komutasında, Börklüce Mustafa’nın (Dede Sultan) kuvvetlerinin üzerine gönderir.

Mehmet Çelebi bu orduyu yola çıkarırken ve ilerlerken, katliam yapmakta sınır tanımıyordu. Yaşlı-genç-.çocuk demeden kılıçtan geçiriyordu. İki güç arasında savaş başladığından Mehmet Çelebinin kuvvetleri sayı ve teçhizat bakımında daha güçlüydü. Dede Sultanın ordusu yenildi. Dede Sultan ve önder kadrolar tutuklanarak Efes’e götürülür.

Börklüce Mustafa’ya (Dede Sultan)a her türlü işkence yapılarak düşüncelerinde vazgeçilmesi ve Osmanlılara itaat edilmesi istenir. Dede Sultan bu ihaneti reddederek inançlarının doğruluğunu cesaretle savundu.

Bundan sonuç alamayan Mehmet Çelebi, Börklüce Mustafa’nın müritlerini tek tek onun gözleri önünde işkencelerle idam ederek duygularını esir almayı denedi. Fakat o duyguların değil, devrimci düşüncelerin ve devrimci iradenin bir insanı olduğu için, bunlardan etkilenmek bir yana, daha da dirayet kazandı.

Müritlerinin idam edilirken başlarını dik tutarak; “Eriş Dede Sultan” diye haykırmaları onun direniş gücünü artırıyordu. Börklüce Mustafa idam edilmeden önceki ifadesi.

Bana Dede Sultan derler; derviş olmadan, kemal yoluna girmeden önce adım Börklüce Mustafa idi. Bu gördüklerin, benim yoldaşlarımdan sağ kalanlardır. Biz Karaburun taraflarındaki memleketi hepimiz ortak idik. Kadınlarımız dışında her şeyimiz de anca beraber kanca beraberdik. Bizde tımar sahibi yoktu, sahibi arz yoktu. Vüzera yoktu, ümera yoktu. Hepimiz malı ortak, m…ülkü ortak, keyfi ortak, tasası ortak, kararları ortak bir kardaşlar cemaati idik. Bizim gibi olanlar yahut olmak isteyip de buna gücü yetmeyenler, Huda’nın eseri ya da insan emeğinin eseri malı mülkü kendi uhdelerinde yığın etmiş ve bu yığını kendine hasretmiş mahlûkatı sevmez, onları gerçek insan neslinden saymaz. Öyleleri de insan neslinden hiç kimseyi sevmez. Hele bizim gibilerin güçlenmesinden ödleri patlar. Bizi yok etmek isterler; çünkü bilirler ki biz yeterince güçlenince onları zemin-i arz‘dan yok ederiz. Ve elbette bir gün hepsini yok edeceğiz. İşte anın’cün üstümüze ordu göndermişlerdi‘‘

Bunun üzerine Börklüce Mustafa 1417’de asılarak idam edildi. Cesedi çivilerle çarmıha gerilerek şehrin içinde dolaştırıldı. “Kadınlar müstesna, erzak, giyim kuşam, ehli hayvan, arazi gibi şeylerin hepsi, herkesin müşterek malıdır‘‘ diyen Börklüce Mustafa, “ben senin emlakine tasarruf edebildiğim gibi sen de benim emlakime aynı surette tasarruf edebilirsin” diyordu.

Torlak Kemal kimdir?

Torlak kemal, Şeyh Bedrettin’in, Börklüce Mustafa’dan sonra önder müritlerinden biridir. Manisa yöresinde, altı bin kişilik Alevilerden oluşan ordusuyla Osmanlılara direnir. Defalarca Osmanlı saldırılarını geri püskürttür. Börklüce Mustafa’nın esir düşerek katledilmesi, Torlak Kemal ordusu üzerinde moral bozukluğuna yol açar. Torlak Kemal’in Askeri düzeni bozulmaya başlar. Osmanlılar tüm güçlerini toparlayarak yeniden Torlak Kemal ordusuyla savaşmaya başlar, Torlak Kemal’in orduları yenilir. Esir düşenlerin tamamı idam edilir. Bu tarihten sonra Aleviler açısında yeni bir süreç başlar.

Katliamlar peş peşe gelir. Anadolu’nun dört köşesinde Alevi avına çıkılır. Alevi Pirleri tutuklanırlar. İslamiyet’i kabul etmemekle suçlanırlar. Kimisi kılıçtan geçirilir. Kimisi idam edilir.

Geçmişiyle yüzleşmeyen, Geçmişte yaşanan acılardan ders çıkarmayanlar geleceğe de sağlıklı adımlar atamazlar. Bugün Alevilerin çoğu kendi tarihlerini bilmiyor.

Çünkü Osmanlılar tarafında saklanan bir Alevi tarihi var. Daha on beş gün önce gençlerin çoğunlukta olduğu bir sohbet toplantısında Börklüce Mustafa’yı anlatırken -üzülerek söylüyorum ki- gençler Börklüce Mustafa’yı (Dede Sultan) tanımıyordu. İsmini dahi duymamışlar.

Alevi kurumları resmi ideolojinin dışına çıkılmıyor. Anadolu Alevileri kendi inançları uğruna bin yıldır katliamlara, baskılara, kıyımlara, idamlara maruz kalmıştır. Bunca zulme rağmen İslamiyet’i redetmiş, yasaklamalara rağmen, kendi inançlarında asla taviz vermemiştir.

1925’de Mustafa Kemal tarafında, çıkarılan bir yasayla Alevilik yasaklandı. Alevi dergâhları kapatıldı. Buna rağmen Aleviler kendi ibadetlerini gizli sürdürmeye devam etmişler “Alevilik İslam’ın özü“dür diyenlere sormak lazım, madem İslam’ın özü bizdik, Aleviler Müslümanlar tarafından, neden hep yakıldı, yıkıldı, kesildi, asıldı. Kafanızı kuma gömmekle gerçekleri yok edemezsiniz.

Tarihe bir bakın Katledilen Alevi Pirleri İslam’ı tanımamakla ve başka bir inancı yaymakla suçlanmışlar ve idam edilmişler.

Bazı Alevi kanat önderlerini birçok Alevi kurumun başkanları “Aleviliğin İslam’ın içinde olmadığını,” yazdıklarıma katıldıklarını dile getirmelerine rağmen, “bugünkü koşullarda bunu söylemek Aleviler bölünür, Müslümanlar bunu hakaret sayar’’ kaygısını taşıyarak zamana bırakılmasının daha doğru olacağını söylüyorlar.

Açıkçası takiye yaptıklarını itiraf ediyorlar. İnsanın kendi inancını ispata davet edilmesi zulümdür. İnancımızı açıklamak, savunmak neden başka bir inanca hakaret olarak algılanır, anlamak mümkün değil.

Tarihimiz boyunca hep hakarete maruz kaldık, bu nedenle katlimiz vacip görüldü, bugün de buna maruz kalıyoruz. Kabul etseler de etmeseler de biz Aleviler tüm asimilasyonlara karşı kendi temel değerlerimiz üzerinden sürdüre gelmişiz.

Aleviler başkalarının inancına saygı duyuyorsa, başkaları da Alevi inancına saygı duymak zorunda. Yaşadığımız zaman diliminde, Alevilik etrafında bir hayli şeyler yazılmakta ve çeşitli çarpıtmalar ile Alevilik kendi temel kaynaklarından koparılmaya çalışılmaktadır.

Asırlardır bu yol izlenilmektedir. Bundandır ki Alevi gençleri Pirlerini tanımıyorlar. Aleviliğe yalan yanlış fikirler nispet edilmekte ve bu suretle muhtevası bozulmak istenmektedir.

Alevi Aydını (!) diye öne atılan, ama Alevilikle alakası olmayan bazı insanlar Aleviliğe çeşitli tanımlar getirmekte kimi “yoldur”, kimi “İslam’ın bir yorumudur”, kimi bir “tarikat” gözüyle bakmaktadırlar.

Bunun doğal bir sonucu olarak da, özelikle Alevi gençliği Alevilikten uzaklaşmaktadır. Çünkü artık Alevi gençliği bu masallara inanmıyor.

Alevilik Doğa’yi ve İnsan’ı kutsayan bir Anadolu inancıdır.

Aleviler kendi inançlarını yaşamak istiyorlarsa kendi tarihleriyle yüzleşmek zorunda Anadolu Aleviliği anlaşılabilmesi için Osmanlıların Anadolu’ya gelişiyle birlikte 1200 ile 1600 yıllarında yapılan katliamların nedenlerini araştırmak zorundalar. O Tarihte Alevi Pirleri İslam’ı kabul etmiş olsaydılar katledilmezlerdi. Tarihimizi öğrendiğimizde görecekler ki; “Alevilik İslam’ın Özü’dür”demek için insanın insan olma vasıflarını yitirmesi lazım.

 

Baris Aydin

 

18/10/2007

Börklüce Mustafa

Biz ki sevdamızı, alaca
Kıl bir heybe gibi sunduk
Aba terlikle denizi yürüyenlere
Şavkımız dağlara vurunca

Börklüce mustafa, yonca
Ve hançerlerin piri
Ölümü masmavi bir hamayıl
Gibi boynunda taşıyıp
Gözleriyle bir acıya kalebent
Olmanın korkunç şiiri

Dövülüp tavını bulunca

Serez çarşısına, ince
Kıvrık ve celâlî
Bir ayışığı gibi girmek
Ve sesiyle şayağa ve tunca
Sancağı buğdaysı, türküsü ebruli
Bir isyân diye işlenmek

Ve devrilmek, birbiri ardınca

Biz ki, sevdamızı, alaca
Kıl bir heybe gibi sunduk
Aba terlikle denizi yürüyenlere
Gölgemiz dağlara vurunca

Şiir H. Yavuz

 

  Bu haber 15043 defa okunmuştur.   Editör: Haber merkezi   Kaynak: welgmedya
  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP
Bu Haber'e ilk yorum yapan siz olun.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  DİĞER ANALİZ Haberleri
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 30 26 1 3 68 20 81 +48
2 Fenerbahçe 30 25 1 4 79 25 79 +54
3 Trabzonspor 30 15 11 4 51 40 49 +11
4 Beşiktaş 30 14 12 4 40 36 46 +4
5 Kasımpaşa 30 12 11 7 53 55 43 -2
6 Başakşehir FK 30 12 12 6 38 35 42 +3
7 Çaykur Rizespor 30 12 12 6 36 47 42 -11
8 Antalyaspor 30 10 9 11 35 33 41 +2
9 Adana Demirspor 30 9 9 12 46 39 39 +7
10 Alanyaspor 30 9 9 12 38 42 39 -4
11 Sivasspor 30 9 10 11 36 43 38 -7
12 Samsunspor 30 10 14 6 35 41 36 -6
13 Kayserispor 30 10 11 9 36 43 36 -7
14 MKE Ankaragücü 30 7 11 12 36 39 33 -3
15 Hatayspor 30 7 11 12 36 40 33 -4
16 Konyaspor 30 7 11 12 31 42 33 -11
17 Gaziantep FK 30 8 15 7 34 44 31 -10
18 Fatih Karagümrük 30 7 14 9 34 38 30 -4
19 Pendikspor 30 7 15 8 34 61 29 -27
20 İstanbulspor 30 3 20 7 22 55 13 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 27 21 5 1 64 23 64 +41
2 Göztepe 27 17 5 5 45 15 56 +30
3 Sakaryaspor 27 13 6 8 41 28 47 +13
4 Çorum FK 27 13 8 6 44 28 45 +16
5 Kocaelispor 27 13 8 6 39 31 45 +8
6 Bodrumspor 27 12 7 8 35 19 44 +16
7 Boluspor 27 12 8 7 26 28 43 -2
8 Bandırmaspor 27 11 8 8 37 24 41 +13
9 Gençlerbirliği 27 10 7 10 31 26 40 +5
10 Erzurumspor FK 27 10 7 10 26 21 37 +5
11 Ümraniyespor 27 9 12 6 32 39 33 -7
12 Keçiörengücü 27 8 11 8 24 33 32 -9
13 Manisa FK 27 7 10 10 33 33 31 0
14 Şanlıurfaspor 27 6 12 9 23 30 27 -7
15 Tuzlaspor 27 7 14 6 26 43 27 -17
16 Adanaspor 27 8 16 3 21 40 27 -19
17 Altay 27 5 19 3 12 55 15 -43
18 Giresunspor 27 2 21 4 12 55 7 -43
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 30 21 5 4 67 26 67 +41
2 Bucaspor 1928 30 18 3 9 46 19 63 +27
3 Van Spor FK 30 19 5 6 50 31 63 +19
4 1461 Trabzon FK 30 16 6 8 56 32 56 +24
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 30 15 6 9 42 25 54 +17
6 Ankaraspor 31 14 6 11 39 26 53 +13
7 Ankara Demirspor 30 13 12 5 35 32 44 +3
8 Karacabey Belediye Spor 31 11 10 10 32 29 43 +3
9 Beyoğlu Yeniçarşıspor 30 12 13 5 35 31 41 +4
10 Diyarbekir Spor 30 11 12 7 32 30 40 +2
11 Kırklarelispor 31 9 12 10 24 34 37 -10
12 Hes İlaç Afyonspor 30 8 11 11 18 28 35 -10
13 Nazilli Belediyespor 31 10 13 8 35 49 35 -14
14 Altınordu 30 8 12 10 34 31 34 +3
15 Serik Belediyespor 31 8 13 10 25 34 34 -9
16 Zonguldak Kömürspor 30 7 15 8 29 49 26 -20
17 Kırşehir Futbol SK 31 5 20 6 28 61 21 -33
18 Bursaspor 30 5 17 8 22 50 20 -28
19 Adıyaman FK 30 3 22 5 20 52 14 -32
Takım O G M B A Y P AV
1 Aliağa Futbol A.Ş. 24 17 0 7 50 12 58 +38
2 Kepezspor FAŞ 23 18 1 4 47 11 58 +36
3 52 Orduspor FK 24 12 7 5 30 22 41 +8
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 23 11 6 6 28 19 39 +9
5 Edirnespor 23 11 8 4 37 22 37 +15
6 İnegöl Kafkas GK 23 9 6 8 24 23 35 +1
7 Mardin 1969 Spor 23 10 9 4 31 26 34 +5
8 K.Çekmece Sinopspor 24 9 9 6 33 25 33 +8
9 Artvin Hopaspor 23 8 8 7 30 22 31 +8
10 Karabük İdmanyurdu Spor 23 9 10 4 21 31 31 -10
11 Talasgücü Belediyespor 24 8 14 2 24 37 26 -13
12 Kırıkkalegücü FK 23 6 12 5 18 29 23 -11
13 Gümüşhanespor 24 4 11 9 18 37 21 -19
14 Malatya Arguvanspor 23 2 17 4 9 40 10 -31
15 Tarsus İdman Yurdu 23 2 18 3 16 60 9 -44
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 İstanbulspor vs Çaykur Rizespor
 02/04/2024 Antalyaspor vs MKE Ankaragücü
 02/04/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 02/04/2024 Gaziantep FK vs Alanyaspor
 03/04/2024 Sivasspor vs Fatih Karagümrük
 03/04/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 03/04/2024 Kayserispor vs Kasımpaşa
 03/04/2024 Konyaspor vs Trabzonspor
 04/04/2024 Başakşehir FK vs Beşiktaş
 04/04/2024 Samsunspor vs Pendikspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/04/2024 Şanlıurfaspor vs Sakaryaspor
 02/04/2024 Boluspor vs Gençlerbirliği
 02/04/2024 Manisa FK vs Bodrum FK
 03/04/2024 Tuzlaspor vs Ümraniyespor
 03/04/2024 Adanaspor vs Eyüpspor
 03/04/2024 Altay vs Bandırmaspor
 03/04/2024 Kocaelispor vs Göztepe
 04/04/2024 Erzurumspor FK vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Diyarbekir Spor vs Nazilli Belediyespor
 03/04/2024 Esenler Erokspor vs Beyoğlu Yeniçarşıspor
 03/04/2024 Hes İlaç Afyonspor vs Altınordu
 03/04/2024 Kırklarelispor vs Bucaspor 1928
 03/04/2024 Kırşehir Futbol SK vs Adıyaman FK
 03/04/2024 Van Spor FK vs Ankaraspor
 03/04/2024 Yeni Mersin İdman Yurdu vs Karacabey Belediye Spor
 03/04/2024 Zonguldak Kömürspor vs Bursaspor
 03/04/2024 1461 Trabzon FK vs Ankara Demirspor
 03/04/2024 Kırklarelispor - Bucaspor 1928 Kırklarelispor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi  Kırklarelispor yenilmez
 03/04/2024 Diyarbekir Spor - Nazilli Belediyespor Diyarbekir Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı  Nazilli Belediyespor yenilmez
 03/04/2024 Van Spor FK - Ankaraspor Van Spor FK ligde evindeki son 7 maçını kazandı  Van Spor FK kazanır
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Artvin Hopaspor vs Edirnespor
 03/04/2024 Ayvalıkgücü Belediyespor vs Gümüşhanespor
 03/04/2024 K.Çekmece Sinopspor vs İnegöl Kafkas GK
 03/04/2024 Malatya Arguvanspor vs Kepezspor FAŞ
 03/04/2024 Mardin 1969 Spor vs Aliağa Futbol A.Ş.
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu vs Kırıkkalegücü FK
 03/04/2024 52 Orduspor FK vs Karabük İdmanyurdu Spor
 03/04/2024 52 Orduspor FK - Karabük İdmanyurdu Spor 52 Orduspor FK ligde evindeki son 5 maçını kazandı  52 Orduspor FK kazanır
 03/04/2024 Tarsus İdman Yurdu - Kırıkkalegücü FK Kırıkkalegücü FK ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı  Tarsus İdman Yurdu yenilmez
HABER ARŞİVİ
GAZETEMİZ
Tüm Anketler
Web sitemize nasıl ulaştınız?
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI